
Шубин Петр Федорович 1894-жылдын 10-июнунда Оренбург губерниясынын Троицк районундагы Ташла айылында төрөлгөн.
Педагог, дирижер жана композитор, театралдык искусствонун жана жаңы улуттук музыкалык маданияттын өнүгүшүндө өтө маанилүү роль ойногон. Кыргыз ССРинин композиторлор союзунун мүчөсү, Кыргыз ССРинин искусствосуна эмгеги сиңген ишмери, биринчи элдик аспаптар оркестринин уюштуруучусу жана жетекчиси.
Балалыгынын мезгилинде кичинекей Петр өзгөчө бала катары көрүнүп, 1908-жылы ата-энеси аны профессор Смоленскийдин музыкалык курсарына беришкен. 4 жылдык окуудан кийин, келечектеги музыкант өзүн-өзү окутуу менен алектенип, 1915-жылы теория, композиция жана фортепиано классы боюнча Ронговдун Жогорку музыкалык курстарын экстерн катары аяктаган. Жаңы жашоосунун курулушун баштаган жаш Шубин жаңы жетишкендиктерге даяр болчу. Ошентип, 1918-жылы ал «Орус жыры» чыгармасы үчүн Пролеткултун биринчи сыйлыгын алат.
1915-жылдан 1928-жылга чейин Петр Федорович Ленинградда, Башкортостанда жана Оренбургда музыка мугалими болуп иштеди, ал эми Граждандык согуш учурунда капельмейстер жана Башкирия армиясынын Революциялык Кеңешинин курстарынын начальниги болуп кызмат кылды. 1922-жылы ал демобилизацияланып, туулган губерниясына кайтып келип, жаңы иштерге жана гастролдорго арнаган. Эң ири чыгармаларына үч акттуу балет «Азат болгон Россия», симфония «Кудайлардын өлүмү», фантазия «Октябрь революциясы» (1922–1925-жылдар); «Траурдук марш» (1924-жыл), В.И. Лениндин элесине арналган.
1928-жылдын жазында Москва өкмөтү Петр Федоровичти алыс Кыргызстандын жерине жиберди, ал жерде түбөлүккө калып, кыргыз профессионалдык искусствосунун өнүгүшү менен тагдырын байланыштырат. Алгачкы жылдарын жумушчу жаштар театрына арнады. Бул жерде эки жаш жана таланттуу композитор А. Малдыбаев жана П. Шубин менен таанышкан. Киргостеатр жана музыкалык техникум студиясынын реорганизациясынан кийин Шубин акыркысына өтүп, беш жыл бою музыкалык-теориялык предметтерди окутуп, улуттук музыканттардын практикалык ишмердүүлүгүнө даярдаган. Музыкалык грамотага үйрөнүүдө Петр Федоровичтин алдында республикадагы эң ири музыкалык искусствонун ишмерлери, анын ичинде А. Тулеев, М. Абдраев, А. Аманбаев, Ф. Назаров жана башка көптөгөн адамдар билим алышкан.
1935-жылы аны кыргыз театрына дирижер жана композитор катары чакырышат. Ошол эле жылы Петр Шубин музыкалык-драматикалык театрды жетектеп, А. Малдыбаев менен биргеликте К. Джантошевдин сценарийи боюнча «Карачач» драмасына музыка жазган.
Кыргыздардын музыкалык салтында ансамблдер же оркестрлер жок болчу. Кыргыз музыканттарына тааныш болгон жалгыз ансамбль - комуздун коштоосундагы жалгыз ыр, анткени акындар көбүнчө сынактарда чыгышчу.
Оркестр түзүү оңой иш эмес болчу. Бирок, Петр Федоровичке оркестрди бириктирип, жогорку натыйжаларга жетишип, кыргыз искусствосунун өнүгүшүнө маанилүү салым кошууга мүмкүнчүлүк болду.
1936-жылы кичинекей театралдык ансамблдин негизинде Шубин кыргыз элдик аспаптар оркестрин уюштуруп, жетекчи болуп өмүрүнүн акырына чейин калды. Оркестрдин курамында 22 музыкант бар эле, алардын арасында элдик музыканы мыкты билгендер М. Куренкеев, К. Орозов, Ы. Туманов, К. Акиев, М. Мусурманкулов, А. Усенбаев, Ш. Термечиков, А. Огомбаев, М. Баетов, О. Болеболаев, С. Бекмуратов жана башкалар бар. Бул өлкөдөгү биринчи улуттук оркестр болуп, нота боюнча чыгармаларды аткарган. 1936-жылдын күзүндө оркестр театрдын курамынан чыгып, өз алдынча чыгармачылык жамаат болуп, Шубин Республикалык филармонияны жетектеп калды. Бул оркестр филармония менен биргеликте таланттуу музыканттар үчүн чыныгы кадрларды даярдоо борбору болуп, анда биринчи улуттук дирижерлор К. Молдобасанов, Н. Давлесов жана башка көптөгөн адамдар тарбияланды.
1939-жылдын жазында Москвада өткөн Кыргыз искусствосунун декадасында оркестр белгилүү совет композиторлорунун жана дирижерлорунун жогору баасын алды, москвалыктарды «Мураз-Кербез» аткаруусу өзгөчө кызыктырды.
Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин депутаты болуп шайланган (1938).
Кыргыз ССРинин искусствосуна эмгеги сиңген ишмери (1938),
СССР композиторлор союзунун мүчөсү (1939).
Кыргыз ССРинин эл артисти (1944).
Эмгеги үчүн Эмгек Кызыл Туу ордени, эки «Ардак белгиси» ордени, Ардак грамоталар жана Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин грамоталары менен сыйланган. Анын аты борбордук шаардык музыкалык мектептердин бирине берилген.
1948-жылдын 16-январында дүйнөдөн өттү.
Негизги чыгармалары
Спектаклдерге музыка: «Ажал ордуна» (1934), «Карачач» (1935), «Жапалак Жатпасов» (1936), «Столица» (1935-1937), «Платон Кречет» (1936-1938), «Жаңыл» (1946 - аяктаган эмес), «Коварство и любовь» (1947-1948 - аяктаган эмес); оркестр үчүн; Кыргызстан спорт делегациясынын Кызыл аянттагы Октябрьдин 20 жылдыгына арналган парад үчүн музыка (6 номер, эң белгилүүсү Киркавполк Маршы, 1937); кыргыз темаларына фантазия (1938), «Жаш тилек» увертюрасы, сюита: «БЧК», М. Куренкеевдин темаларына сюита, кыздардын кыргыз бийи «Миң кыял», Киркавдивизиянын маршы ж.б.; камералык курамдар үчүн: серенада, романс, скрипка жана фортепиано үчүн каватина; сөзсүз ырлар, виолончель жана фортепиано үчүн мелодия; «Эки маанай» виолончель жана скрипка үчүн фортепиано менен (бардык чыгармалар 1928-жылга чейин); С. Медетовдун темасы боюнча квартет «Пахтачы кыздын бийи» (кыздар-хлопкоробок бийи), «Кайтып келүү» кыргыз бийи) жиптүү квартет үчүн, 3 кыргыз пьесасы жиптүү духовые үчүн, 3 пьеса виолончель жана фортепиано үчүн кыргыз ырларынын темалары боюнча «Ляйлихан», «Акимбай», «Күйөмүн», «Ажырашуу» темасында скрипка жана фортепиано үчүн пьеса, «Досуг учурунда» - виолончель жана фортепиано үчүн эки пьеса, сюита «Сөзсүз ырлар» - скрипка жана фортепиано үчүн алты пьеса; фортепиано үчүн - пьесалар: жерге коюу маршы (1924), испан бийи, полонез, 2 вальс (бардыгы 1928-жылга чейин); «Шутка» (1940), 7 кыргыз бийи, А. Темировдун «Беш терек» мелодиясынын иштелмеси ж.б.
Нотография
«Шутка»; «Комузист». - Жыйнакта: Кыргыз композиторлорунун фортепиано чыгармалары альбомунда. Ф.: Мектеп, 1979; «Тамаша». - Жыйнакта: Духовые инструменттер үчүн фортепиано менен чыгармалар жыйнагы. Ф.: Мектеп. 1982.
Дискография
«Девушки». 36517-18; «Ооган» (элдик кыргыз мелодиясын элдик аспаптар оркестри үчүн иштеп чыгуу); «Растянувшиеся горы» (элдик кыргыз мелодиясын иштеп чыгуу). 7317-18.