Анын фамилиясы белгилүү.
Бирок Розетта Айтматова муну эч качан ойлогон эмес - катаал шарттардан кадыр-барк, адептүүлүк жана ар-намысты калыбына келтирүү өтө кыйын болгон...
- Балалыгымда, - дейт ал, - биз көп кыйынчылыктарды баштан өткөрдүк, репрессияланган «эл душманы» болгон үй-бүлө болуштун эмне экенин өз башыбыздан өткөрүп билдик.
Нагима жана Торекул Айтматовдор - кыргыз интеллигенциясынын биринчи муунунун өкүлдөрү, бирок тарыхтын катаал «маршруттарында» алдыңкы сапта болуу оңой эмес.
- Атабыз жөнүндө биз билчүбүз, - эскерет Розетта Айтматова, - апабыздын айтканынан.
Нагима-апа, төрт баласы менен эрте жалгыз калган, аларга мыкты билим берди. Люция Фрунзе политехникалык институтунун энергетика факультетинин биринчи бүтүрүүчүлөрүнүн катарында болду. Ильгиз, мурдагы Улуттук илимдер академиясынын президенти, бүгүнкү күндө НАНнын тоо жыныстарынын физика жана механика институтун жетектеп жатат. Чингиз - гениалдуу, дүйнөгө белгилүү жазуучу, чоң коомдук ишмер, көрүнүктүү дипломат.
Розетта, Кыргыз аялдар педагогикалык институтун бүтүрүп, физика-математика илимдеринин кандидаты, ошол институттун доценти, Кыргыз Республикасынын билим берүү тармагында эмгеги сиңген кызматкер болуп калды. Өз убагында ал республиканын перифериялык аймактарында көп жүрдү, патриархалдык нормалардын «кулдары» болгон кыздарды окууга чакырып жүрдү. 90-жылдары ал көзкарандысыз Кыргызстандагы аялдар кыймылынын эң авторитеттүү лидерлеринин бири болуп калды.
«Аялдар өнүгүүдө», Эл аралык «Мээрим» кайрымдуулук фонду, «Эне» фонду... Граждандык сектордо чоң тажрыйба.
Розетта Айтматова жана анын бир туугандары тарабынан 1996-жылы негизделген «Аялдарга жардам берүү борбору» бир катар аялдар НПОлоруна негиз салды. Ал педагогика боюнча 200дөн ашык илимий-методикалык макалаларга «Демократия, тендер жана аялдардын укуктары», «Кыргызстандагы гендердик мектеп», «ВИЧСПИДдин гендердик аспекттери» деген окуу куралдарын кошту, булар актуалдуу темадагы классикалык эмгектер болуп калды. Айтматова тендердик тең салмакты калыбына келтирүү өлкө үчүн кылдат, назик иш экенин, анткени тендер аялдардын жана эркектердин укуктарын коргой турганын эсептейт.
«Аялдарга жардам берүү борбору» «Евразия», «Сорос-Кыргызстан», АКШнын Кыргызстандагы Демократиялык комиссиясы, GTZ, «Чиркөө иштери» (Нидерланддар) жана Европалык Союздун колдоосу менен чоң алдын алуу иштерин жүргүзүүдө: бул аялдардын укуктары, калктын репродуктивдик ден соолугун, менеджментти, агробизнесті үйрөтүү боюнча семинарлар. Соңку убактарда күн тартибинде - чет өлкөдө иштеген кыргызстандык аялдардын укуктарын коргоо маселеси турат. Ар кандай формадагы аялдарга карата зомбулукка каршы күрөшүүнүн активдүү жактоочусу катары, Айтматова кыргыз тилине которуп, аялдардын бардык формаларын дискриминациялоону жоюу боюнча эл аралык Конвенциянын (CEDAW) текстин чыгарды.
Розетта Торекуловна абдан кызыктуу адам, бирок чечимдерди ойлонуп, негиздүү кабыл алат. Албетте, математикалык акыл-ой, педагогикалык тажрыйба жана көп жылдык гуманитардык ишмердиктин уникалдуу айкалышы өзүнүн таасирин тийгизет. ... Мындан тышкары, Розетта Торекуловна ата-энеси, үй-бүлөсү, оор, бирок жаркын убакыт жөнүндө мемуарлар жазып жатат.
КЫРГЫЗСТАНДАГЫ АЯЛДАР