Информационно-туристический интернет-портал «OPEN.KG» / Акын-импровизатор, айтмакчы-манасчы Молдобасан Мусулманкулов

Акын-импровизатор, айтмакчы-манасчы Молдобасан Мусулманкулов

Акын-импровизатор, сказитель-манасчи Молдобасан Мусулманкулов

Акын-импровизатор, манасчы М. Мусулманкулов Нарын облусунун Ак-Тал районундагы Терек айылында дыйкан үй-бүлөсүндө төрөлгөн. 17 жашынан баштап элдик ырларды аткаруучу, комузчу, акын-импровизатор катары белгилүү. Улуу куракта кичинекей эпосторду айтып, манасчы катары таанымал болуп калат.
1932-жылы аны Нарын радиосуна ырчы катары чакырышат, 1933-жылы Кыргыз драма театрына солист катары кабыл алышат, ал эми 1936-1952-жылдар аралыгында Кыргыз мамлекеттик филармониясында Токтогул Сатылгановдун атындагы солист болуп иштейт.
М. Мусулманкулов ар тараптуу талантка ээ болгон, бирок анын чыгармачылыгында негизги орунду кыргыз элдик оозеки чыгармачылыгынын импровизация искусствосу ээлейт. 1922-жылы фольклорист К. Мифтаков тарабынан М. Мусулманкуловдун сөздөрүнөн «Курманбек», «Джаныш — Байыш» кичинекей эпостору жазылып алынган.
1928-жылы «Курманбек» эпосу өзүнчө басылып чыгып, кыргыз элинин маданият тарыхында маанилүү окуя болуп саналат. Бул оозеки элдик чыгармачылыктын үлгүлөрүнүн варианттары адабиятчы тарабынан эң жогорку көркөмдүккө ээ деп таанылган. М. Мусулманкуловдун чыгармачылыгында «Манас» трилогиясынан «Семетея» айтылышы негизги орунду ээлейт, анын сөздөрүнөн 203000 ыр саптары жазылып алынган. Бул орозбаковдук жана каралаевдик варианттардан кийин эң чоң көлөмдөгү варианттардын бири. 1926-жылы «Эски жоолор» — кошоктор, 1930-жылы «Салтанат» дастандары, 1935-1936-жылдары «Асан жана Кульбара», «Баатыр-Осмон», «Акылдуу кыз жана катаал хан» жомоктору жазылып алынган, булар кыргыз элдик жомокторунун классикалык үлгүлөрү катары эсептелет. М. Мусулманкуловдун сөздөрүнөн макал-лакаптар, легендалар жана уламыштар жазылып алынган. 1962-жылы «Ыр жыйнагы» аттуу оригиналдуу чыгармалардын автору.
Кыргыз АССРинин эл артисти (1935-жыл).
Москвада кыргыз адабияты жана искусствосунун декадаларында катышкан (1939 жана 1958-жылдары).
1947-жылдан бери СССРдин Жазуучулар союзунун мүчөсү.
Эмгек Кызыл Туу ордени, эки «Ардак Белги» ордени, 1941-1945-жылдардагы Улуу Ата Мекендик согушта «Эрдик үчүн» медалы, Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин Ардак Грамоталары менен сыйланган.

БАШКА БАСМАЛАР

Кыргыз тилинде
Ырлар жыйнагы. — Ф.: Кыргызмамбас, 1962. — 55 б. Ыр жыйнагы.
Молдобасан: Ырлар жана дастандар. — Ф.: Кыргызстан, 1983. — 163 б.
15-09-2015, 13:40
Вернуться назад