2011-жылдын 29-ноябры – Кыргызстан биринчи жолу орус тилдүү дүйнөдө анча жакшы эмес «жаркылдады». Бул АКИpress агенттигинде болду, анда белгилүү «Кыш болбойт» деген сөздөр айтылды, бул кийин Кыргызстандык коомдук ишмер Арстанбек Абдылдаев менен аналитик Мирлан Асакеевди даңазалады. Youtube’да жарыяланган ролик бир миллионго жакын жолу көрүлгөн, ал эми интернеттеги популярдуу шоулардан бири «This is Хорошо» интернет-мемдин каармандары менен катуу шутка кылды (2 миллионго жакын көрүү). Албетте, бул маалыматтык себеп бир нече адамдардын жеке уятсыздыгы болду, бирок Кыргызстан жөнүндө жүздөгөн миңдеген интернет колдонуучулардын аң-сезиминде өчпөс таасир калды.
«Эмне деп айтуу керек… ар бир өлкөдө идиоттор бар, камерага жетип алып — бүт элди уят кылышат», — деп жазды комментарийлерде колдонуучулардын бири. Бул жерде чындык бар.
Жакында менин таанышым Түркиядан келди. Ал биздин мекендешибиздин таза орус тилинен шок болгон орус туристи жөнүндө айтып берди.
«Мындай таза орус тилин мен башка жерден уккан эмесмин» - ал Кыргызстанда орус тилин Россиядагыдай сүйлөшөт деп ишенбей калды. Мындай пикир кайдан келип чыкты? Макаланын биринчи абзацын кайрадан окуп чыгыңыз, жооптор ошол жерде.
Боомдогу граффити жөнүндө эстеңиз, ал биздин туристтердин көзүн кубандырган. Натижеде түшүнүксүз патриоттор пайда болуп, интервьюларын бардык басылмаларга таратып, маалыматтык мейкиндикти толугу менен ээлеп алышты, макалалар Россиялык басылмаларда да жарыяланды. Россиялык окурман эмне ойлойт? Жакшы эч нерсе эмес. Ал эми эл каршы болдубу? Жок, баарына граффити жакты, активисттерди сындашты. Биз жөн гана нормалдуу уюшулуп, каршы чыга алган жокпуз.
Биз алардын артынан бардык, ал эми ар кандай өлкөлөрдүн окурмандары Кыргызстанды орто кылымдагыдай деп ойлошту. Албетте, чучук менен байланыштуу, бизде «жаман пост» үчүн адамды РОВДга «жабуу» мүмкүнчүлүгү бар. Бул нормалдуу эмес, ал эми калган дүйнө үчүн бул жабыркагандык. Бирок азыр биз өзүбүз да ушундай абалга жеттик, көпчүлүк үчүн чучук чыныгы «аттын жыныс органы» менен байланыштуу болот. Күлкү жана күнөө, бирок биздин коомдун имиджине зыян келтирет. Бул менин жана сенин, окурман.
Ал чындыгында жакшы кылган жок, бирок жооп бериши керек. Эмне үчүн, «быт» менен анын тилинде сүйлөшүү керек – Макфиттин аракетине нааразычылык билдирген атайын хэштегдерди жана сүрөттөрдү чыгарууга аракет кылалы. Улуу Британияда «Сен мусулман эмессиң, агай» хэштеги Лондон полициясы куралдуу шектүүнү электрошокер менен кармаган видеодон кийин эң популярдуу хэштегдердин бири болуп калды, ошол учурда кадрда көрүнбөгөн күбө: «Сен мусулман эмессиң, агай!» деп кыйкырып жатат.
Биздин учурда - эмне үчүн акылсызга нааразы болуу керек, аны жөн гана чыгаруу керек, анткени чучук бул жөн гана чучук, эгер биздин намыс ушул болсо, анда бизге аянычтуу.
Урматтоо менен, Кайрат Бекмамбетов.