Сүрөттө: Кыргыз керамисти Джумагул Ташиев Бишкекте август айында өзүнүн вазаларын көрсөтүп жатат. Бишкектеги Деловой клуб ага керамикалык буюмдарын жарнамалоого жардам берет.
Учурда Кыргызстанда миңдеген ремеслендер бар, алар Орто Азиянын башка өлкөлөрүндөгү кесиптештери менен байланыш орнотууну каалашат, айрыкча Тажикстанда.
Кыргызстандын миңдеген ремеслендери өз ишмердүүлүгүн кеңейтүүгө жана Орто Азиянын башка өлкөлөрүндөгү кесиптештери менен байланыш түзүүгө аракет кылышууда.
Бул иште Бишкектеги деловой клуб (БДК) жардам берип, Европалык Союздун колдоосу менен өлкөдөгү ремеслендикти өнүктүрүүгө салым кошууда. Январь айында БДК Европалык Союз менен биргеликте "Ремесло жана бизнес регионалдык интеграция жана адилеттүү соода рыногу аркылуу" аттуу эки жылдык долбоорду баштады.
«Бюджет 587 миң евро (41 млн сом) түзөт», - деди долбоордун менеджери Эльвира Карипова. - «Долбоордун максаты - Кыргызстан жана Тажикстандагы ремеслендикти өнүктүрүү... Долбоор ремеслендиктин бардык түрлөрүн камтыйт жана айрыкча региондордогу ремеслендерди колдойт. Алар чоң рынокко кире албайт, интернетке кире албайт, продукцияларын илгерилетүүнү билбейт, бирок таланттары бар».
«Биз 200дөн ашык ремеслендерди камтып, алардын маалыматын интернетте жайгаштыргыбыз келет», - деп билдирди ал.
Ремеслендердин бизнесин өнүктүрүү
Карипованын айтымында, долбоордун алкагында БДК алты айдын ичинде мыйзамдык базаны жакшыртуу боюнча сунуштарды иштеп чыкты.
«Биз ремеслендер менен жолугушуп, алардан сунуштарды алдык. Алар үчүн чоң көйгөй - продукцияларын чет өлкөгө чыгаруу мүмкүнчүлүгү жок, [бажы] классификатору жок. Биз азыр ушул маселени чечүүдөбүз», - деди ал.
"Ремеслендик жана бизнес регионалдык интеграция жана адилеттүү соода рыногу аркылуу" долбоорунун алкагында, быйыл жайында Бишкекке тажик керамисттери, кийиз, зергерчилик жана жыгач буюмдарын жасоочулар келип, 21-июлда башталган эки жумадык семинарга катышышты, деп билдирди Central Asia Invest уюму. Биринчи жума Бишкекте өтсө, экинчи жума Чолпон-Атада, Ысык-Көлдүн жээгинде болду.
Италиядан келген адистер кыргыз жана тажик ремеслендерине "тажик жана кыргыз традициялык техникасындагы эң жакшы нерселерди чагылдырган жаңы продуктыларды" түзүүнү үйрөтүштү, деп айтылат Central Asia Invest уюмунун билдирүүсүндө. Экинчи жумада алар Чолпон-Атадагы "Оймо-2014" ремеслендердин ярмаркасында өз продукцияларын сатышты.
«Бул визит тажик усталары үчүн абдан пайдалуу болду», - деди Карипова. - «Биздин усталар кийизди ушундай иштетип, жаман жытты толугу менен жоюуга жетишти... Биздин ремеслендер тажик кесиптештери менен өз сырларын бөлүшүүгө коркподу».
Жаңы эл аралык мүмкүнчүлүктөр
Тажик усталарына кошумча, "Оймо-2014" ярмаркасына Индия, Афганистан жана Орто Азиядан ремеслендер катышты.
«Көптөгөн усталар ярмаркада жаңы байланыштарды, продукцияны сатуу мүмкүнчүлүктөрүн алышты жана, албетте, өз буюмдарын көп санда сатышты», - деди Карипова. - «Биз Орто Азия өлкөлөрү арасында биргелешкен ремеслендик ишканаларды түзүүгө аракет кылып жатабыз».
Бишкектен келген керамист, БДК долбоорунун катышуучусу Жумагул Ташиев ремеслендик анын үчүн жакшы киреше алып келерин айтты.
«Мен керамикадан вазалар, посуда, сувенирлер, бижутерия жасап жатам, аларды ырахат менен сатып алышат», - деди ал. - «Мен чийки затты Чүй облусунун Ивановка айылынан алам... глиномешалкада аралаштырам, кол менен сеткадан өткөрөм жана формага куюп коем».
«Бул үй-бүлөлүк бизнес, менин балдарым жана жубайым мен менен иштешет. Эгер ремеслендик болбосо, биз кандай жашар элек, билбейм. Үч баламды өз ремеслим аркылуу окутуп, өстүрдүм. ... Бул жакшы жашоо үчүн жетиштүү», - деди ал.
Долбоордун дагы бир катышуучусу, Тажикстандан келген керамист Сухроб Саидов, ремесло ата-бабасынан калганын, алар 19-кылымда ушул өнөр менен алектенишкенин айтты.
«Өзүм баштоо - бул бир эле учурда сүрөтчү, техник, математик болуу дегенди билдирет. Заводдо система башкача, сен бир гана нерсени жасайсың... Ал эми бул жерде эскизди өзүң тартасың, өзүң печкадагы жылууну эсептейсиң, глиняны аралаштырып, чийки затты табышың керек. ... Мен өз ремесломду алып жүрүшүм керек жана аны балдарыма өткөрүп берүүгө милдеттүүмүн», - деди ал.
Аскер Султанов,
"CA online"