
Аналитиктердин болжолдоолору боюнча, рейтингдин бардык катышуучуларына негизинен үч негизги валютанын кулашы таасир этет: орус рубли, казак теңгеси жана кытай юани. Рубль жакын соода байланыштарынын аркасында теңгенин кулашына алып келди, теңге болсо, өз кезегинде, кыргыз сомун да кулап кетүүгө мажбур кылышы мүмкүн. Bloomberg жана швейцариялык эксперттердин версиясы боюнча, түркмөн манаты (20%) жана таджик сомони (10-20%) да ушундай эле валюталык тагдырга туш болушу мүмкүн - жакынкы алты айда. Россия менен экономикалык байланыштар Армения үчүн да зыяндуу болот: армян драмасы жыл ичинде 15% арзандап, рублдин кулашы 46% түздү. Башка таасирдүү валюта - кытай юани - өзүнүн девальвациясы менен Замбияны жана анын улуттук валютасы - квачуну таасирлейт. Валюталардын курстарынын кулашы үчүн башка себептер да бар. Мисалы, валюталык резервдердин кыскарышы малайзия ринггитинин курсуна терс таасир этет, ал акыркы 17 жылдагы минималдуу көрсөткүчкө түшүп калды. Саудия Аравиясынын валютасы риалдын кулашы да рейтингде болушу мүмкүн. Bloomberg бул өлкөнүн бийликтери курсту кармап туруу үчүн резервдери бар экенин белгилейт, бирок спекулянттар мунай бааларынын кулашы боюнча божомолдорду жасай алышат. Ошол эле себеп Нигериянын валютасы найранын 20% арзандашына алып келиши мүмкүн. Ал эми Египетте египет фунтунун курсу 22% төмөндөшү мүмкүн, бул жакынкы 12 айда саясий туруктуулуктун жоктугуна байланыштуу. Бул да түрк лирасына таасир этет: өлкөдө жакында шайлоолор болот. Топко коркунуч туудурган өлкөлөрдүн катарында ганалык седи да бар. Анын девальвациясы мунай бааларынын кулашы, инфляциянын кескин өсүшү жана тышкы карыздын көбөйүшү сыяктуу көйгөйлөрдүн комплексинен улам болушу мүмкүн.
Болжолдор реалдуу болуп жатат. Теңге сомду да кулап кетүүгө мажбурлады. 2014-жылдагыдай, казак девальвациясынан кийин, 21-август, жума күнү сомдун америкалык долларга карата курсу республика тарыхындагы минималдуу деңгээлге түшүп калды. Кыргызстандын Улуттук банкынын маалыматы боюнча, жума күнү доллардын расмий курсу 62,145 сомду түздү, Бишкектеги акча алмаштыруучу жайлар америкалык валютаны 64,4 сомдон сатып алып, 65,4 сомдон сатышты. Дүйшөмбү, 24-августта доллардын расмий курсу 2,42% га жогорулап, 63,65 сомду түздү, ал эми акча алмаштыруучу жайларда сатып алуу орточо 64,48 сом, сатуу - 65,25 сом болду. Кыргызстандын Улуттук банкы улуттук валютаны бекемдөө үчүн валюталык интервенция өткөрүүнү азырынча пландаштырбай турганын билдирди. Учурдагы абал товар экспорттоочулар үчүн пайдалуу, ал эми импорттоочулар, алардын арасында Кыргызстанда көпчүлүк, чыгым тартат. Тажикстанда сомони да америкалык долларга карата бир аз арзандады: республика Улуттук банкынын маалыматына ылайык, казак теңгеси жана орус рублинин курсу төмөндөгөндүктөн. 21-август, жума күнү республикадагы валютаны алмаштыруучу жайларда америкалык доллардын орточо курсу 6,54-6,56 сомони болду. Ошол эле учурда доллардын базар курсу орточо 6,79 сомонини түздү, ал эми республикадагы айрым акча алмаштыруучу жайлар долларларды сатуудан баш тартты, алардын жоктугуна шилтеме берип. Дүйшөмбү, 24-августта, Тажикстандын Улуттук банкынын курсу боюнча бир доллардын баасы 6,30 сомони болду.
Түркмөн манаты гана туруктуу бойдон калууда. 2015-жылдын 1-январында республикада улуттук валютанын 20% девальвациясы жүргүзүлгөндөн кийин, доллардын бирдиктүү курсу белгиленди: 3,5 манат. Ал азыркыга чейин сакталууда, жана Казакстан, Тажикстан жана Кыргызстандагы акча алмаштыруучу жайлардагы паникага карабастан, ал өзгөрбөй калды: түркмөндөр валютаны алмаштырууга чуркабай жатышат. Мүмкүн, республикада 1-августтан тартып долларларды сатып алуу паспортту көрсөтүү менен гана жана айына 1000 манаттан ашпаган сумманы алууга мүмкүнчүлүк берилгендиктен.