Гвинея-Бисаунун аскерлери президент Умару Сисоку Эмбалону бийликтен кетиргенин жана өлкөдөгү окуяларга толук көзөмөл орнотконун жарыялашты. Бул билдирүү президенттик сарайдын аймагында ок атылганы жана республиканын бардык чек араларынын жабылышы тууралуу маалыматтардан кийин айтылды.
Эмбало өзү FRANCE 24 телеканалына берген маегинде өзүнүн отставкасы тууралуу маалыматты тастыктады. Ал: «Мени жумуштан кетиришти», - деп кошумчалады, телефонун конфискациялоо коркунучунан улам узак сүйлөй албай турганын айтты. Мурда жергиликтүү журналга берген интервьюсунда аскерлер президенттик сарайга кирип, аны кабинетинде кармап алышканын билдирген.
Жергиликтүү маалымат каражаттарынын маалыматына ылайык, аскер офицерлеринин тобу бардык мамлекеттик мекемелердин ишин «келерки билдирүүгө чейин» токтотту жана конституциялык тартипти калыбына келтирүүдөн мурун «жаңылыкты тактоо» зарылдыгын белгилешти.
Эмбало менен бирге Генералдык штабдын башчысы генерал Биаге На Нтан, анын орун басары генерал Мамаду Туре жана ички иштер министри Боче Кандэ камакка алынды. Президент ага күч колдонулганын билдирген жок жана болуп жатканды «төңкөрүш» деп атап, армияны күнөөлөдү.
Бул окуялар президенттик жана парламенттик шайлоолордон үч күн өткөндөн кийин болду, анда эки негизги талапкер өз жеңишин жарыялашкан, бул өлкөдөгү чыңалууну жогорулатты.
Гвинея-Бисау, Сенегал менен Гвинеянын ортосунда жайгашкан, көптөгөн төңкөрүштөрү менен белгилүү жана наркотрафиктин белгилүү борбору болуп саналат, ал жерде аскерлер 1974-жылы Португалиядан көз карандысыздык алгандан бери маанилүү роль ойношот.
Шайлоонун жыйынтыктары бейшемби күнү жарыялануусу керек болчу, жана Эмбало менен анын атаандашы Фернандо Диас колдоо алышкан.
Диас мурдагы премьер-министр Домингуш Перейра тарабынан колдоого алынган, ал шайлоодон четтетилген.
Шаршемби күнү кечинде Эмбало France 24 телеканалына: «Мени бийликтен кетиришти» деп билдирди.
Бисаудагы күбөлөр ок атылганын угушту, бирок ким ок аткандыгы жана жабыркагандар бар-жогу белгисиз.
AFP маалыматтарына ылайык, жүздөгөн адамдар ок атылганда жашынууга качышты.
Президенттик сарайдагы аскердик үй-бүлөнүн башчысы генерал Денис Н’Каньа кийин бийликти басып алуу тууралуу билдирүү жасады. Ал офицерлер «Тартипти калыбына келтирүү боюнча Жогорку аскердик командалык» түзгөнүн жана жарандарды «тынычтыкты сактоого» чакырганын билдирди.
Бисаунун көчөлөрүндө текшерүү пункттары орнотулду, жана шаар коменданттык саат башталаар алдында бошотулду, ал 19:00 Гринвич убактысы боюнча күчүнө кириши керек болчу.
Португалиянын тышкы иштер министрлиги конституциялык тартипти калыбына келтирүүгө чакырып, бардык тараптарга күч колдонбоо боюнча катуу сунуштады.
Акыркы элүү жылда бул мурдагы португалиялык колонияда кеминде тогуз төңкөрүш же төңкөрүшкө аракет болгон.
Эмбало өзүнүн башкаруусу бир нече төңкөрүш аракеттери менен коштолгонун билдирет, бирок анын сынчылары ал оппозицияны басуу үчүн кризистерди өзү жаратканын айтышат.
53 жаштагы саясатчы акыркы үч он жылдыкта бир нече жолу президенттик кызматка отурган жалгыз президент катары тарыхка кирүүнү үмүт кылган.
Ал башында шайлоого катышпоого ниеттенгенин билдирген, жана алардын жылдырылышына чейин анын легитимдүүлүгү боюнча суроолор болгон, оппозиция анын ыйгарым укуктары 2025-жылдын февралында аякташы керектигин билдирген.
Гвинея-Бисау эки миллиондон ашык калкы бар эң кедей өлкөлөрдүн бири болуп саналат. Анын жээгиндеги көптөгөн жашоосуз аралдар өлкөнү наркотрафик үчүн идеалдуу жер кылат. БУУ аны «наркогосударство» деп атап, ал Латин Америкасынан Европага кокаин ташуу үчүн маанилүү транзиттик пунктка айланган.
