Базарбаев Чолпонбек Базарбаевич

Чолпонбек Базарбаев

- биринчи жана жалгыз СССРдин эл артисти классикалык бий боюнча Борбордук Азия республикаларында, ал улуттук классикалык искусствону жана Кыргыз Республикасынын элдеринин маданий мурасын өнүктүрүү ишине баа жеткис салым кошту.

1949-жылдын 4-февралында Кыргыз ССРинин Нарын облусунун Кочкор районундагы Кум-Дёбё айылында кызматкерлердин үй-бүлөсүндө төрөлгөн.

1959-жылдын сентябрында Мураталы Куренкеев атындагы Фрунзе музыкалык-хореографиялык училищесине кабыл алынып, 1966-жылдын сентябрынан баштап Кыргыз опера жана балет театрынын балет труппасында чыгармачылык ишмердүүлүгүн баштайт, ошол жылы театрдын Москва жана Ленинграддагы гастролдук спектаклдерине катышат.

Мураталы Куренкеев атындагы Фрунзе музыкалык-хореографиялык училищесин толук бүткөндөн кийин, Чолпонбек БАЗАРБАЕВ 1967-1968-жылдары Москва академиялык хореографиялык училищесинин жакшыртуу классында стажировкадан өтүп, 1968-жылдын июлунан баштап Кыргыз опера жана балет театрынын солисти болуп иштейт.

1969-1975-жылдары комсомол комитетинин катчысы, 1975-1985-жылдары Кыргыз опера жана балет театрынын партия комитетинин катчысы болуп иштеген.

1991-1993 жана 2001-2002-жылдары Кыргыз опера жана балет театрынын генеральдык директору жана көркөм жетекчиси болуп кызмат өтөгөн.

1993-1996-жылдары Кыргызстандын маданият министри, 1996-1998-жылдары Кыргызстандын билим берүү, илим жана маданият министринин 1-орун басары – маданият департаментинин директору болуп иштеген.

1987-жылдан тарта Кыргызстандын театр ишмерлеринин Союзунун төрагасы (1995-жылга чейин), Эл аралык театр союздарынын конфедерациясынын директорлор кеңешинин биринчи орун басары болуп кызмат кылган.

Эл аралык хореографиялык искусство боюнча конкурстардын лауреаты. Советтер Союзунун шаарларында жана чет өлкөлөрдө гастролдоп жүргөн.

Чолпонбек БАЗАРБАЕВ – Абдылас Малдыбаев атындагы Кыргыз улуттук Ленин орденинин академиялык опера жана балет театрынын сахна жылдыздарынын арасында, шексиз, биринчи орундардын бирин ээлеген ат. Анын таланты тарткыч жана өзгөчө, ал эми анын чеберчилигине жана божестволук белегине таазим кылган адамдар, анын артисттик көтөрүлүшүнүн башталышында улуу бийчини эскергендер, анын даңкынын гүлдөгөн учурун көргөн орто муундун көрүүчүлөрү жана Базарбаевди болгону кино материалдары аркылуу билген жаштар.

Чолпонбек БАЗАРБАЕВ – Кыргыз опера жана балет театрынын көрүнүктүү бийчиси жана актеру, улуттук балет труппасында эки он жылдан ашык премьер болуп иштеген. Чолпонбек БАЗАРБАЕВ чыгармачылык ишмердүүлүгү учурунда дүйнөлүк балет классикасындагы 30дан ашык башкы партияларды сахнада жараткан.

Анын сольдук вариацияларындагы жана туруктуу өнөктөшү – СССРдин эл артисти Айсулу Токомбаева менен дуэттеги чеберчилик аткаруусу шексиз, овацияларды жана сүйүнүчтүү кыйкырыктарды жараткан.

Героика-романтикалык пландагы бийчи, Чолпонбек БАЗАРБАЕВ чыныгы артистизмге, аткаруу техникасынын кемчиликсиздигине, таң калыштуу виртуоздукка, жараткан темпераментке, таң калыштуу жеңилдикке, "учуучу" секрүүчүлүккө ээ болгон, тактап айтканда, Базарбаев сахнада жөн гана учуп жүргөн... Жаш артисттердин бир нече мууну улуу маэстро тарабынан жаратылган керемет образдарда тарбияланган жана тарбияланууда.

Кыргыз ССРинин эмгек сиңирген артисти (1974).

Кыргыз ССРинин эл артисти (1979).

СССРдин эл артисти (1982).

2002-жылдын 2-сентябрында авто кырсыктан каза болгон. Трагедия Бишкектеги америкалык элчиликтин имаратынан бир нече он метр алыстыкта болгон. Ала-Арча көрүстөнүнө коюлган.

ТЕАТРДАГЫ ИШТЕР

«Жизель» А. Адана — Альберт
«Лебединое озеро» П. Чайковского — Зигфрид
«Петрушка» И. Стравинского — Петрушка
«Баядерка» Л. Минкуса — Солор, Золотой Божок
«Спартак» А. Хачатуряна — Спартак
«Корсар» А. Адана — Конрад
«Прометей» Э. Аристакесяна — Зевс
«Материнское поле» К. Молдобасанова — Касым
«Куйручук» К. Молдобасанова жана Г. Окунева — Куйручук
«Чолпон» М. Раухвергера — Нурдин
«Кармен-сюита» Ж. Бизе в оркестровке Р. Щедрина — Хозе
«Томирис» У. Мусаева — Кир
«Эсмеральда» Ц. Пуни — Актеон
«Легенда о любви» А. Меликова — Ферхад
«Макбет» К. Молчанова — Макбет

СЫЙЛЫКТАР ЖАНА НАГРАДАЛАР

Кыргыз ССРинин адабият жана искусство боюнча Ленин комсомолунун сыйлыгы (1976) — «Материнское поле» К. Молдобасанова, «Спартак» А. Хачатуряна, «Жизель» А. Адана балетинде башкы партияларды аткарганы үчүн
«Данакер» ордени (2002)
Чингиз Айтматов атындагы эл аралык сыйлык (1992)
«Мин-Он» эл аралык музыкалык сыйлыгы (Япония, 1995)
Гринвилл жана Батон-Руж (АКШ) шаарларынын ардактуу жараны