Штоффер Яков Зиновьевич
Театрдын сүрөтчүсү. Кыргыз ССРинин эмгек сиңирген искусствосунун ишмери. Я.Штоффердин аты кыргыз театралдык-декорациялык искусствосунун өнүгүшү менен байланыштуу. Ал Москвада белгилүү театр сүрөтчүсү болуп, Кыргызстандын искусствосунун Декадасын даярдоо үчүн Кыргызстанга келип, 1946-жылга чейин ушул жерде калды. Я. Штоффер келгенге чейин 20-30-жылдарда Кыргызстанда профессионал сүрөтчүлөр жок болчу.
Я.Штоффер спектаклдерди көркөмдөөнүн маданиятын жогору көтөрүп, Кыргызстандын профессионал театралдык-декорациялык искусствосунун негиздөөчүсү катары эсептелет. Ал республикадагы ишмердүүлүгүн 1938-жылы Кыргыз музыкалык-драмалык театрынын сүрөтчүсү катары баштаган (беш жылдан кийин опера жана балет театры деп аталган). Я.Штоффердин жетекчилиги астында театрдын сахнасы кайра курулуп, жабдылган. Ал театрдын биринчи коюлуштарын — В. Власов жана В. Фере тарабынан жазылган музыкалык драма «Алтын кыз» (1939), В. Власов, А. Малдыбаев жана В. Фере тарабынан жазылган опера «Айчурек» (1939), В. Власов жана В. Фере тарабынан жазылган опера «Токтогул» (1940) көркөмдөгөн.
Бул спектаклдер Я.Штоффердин декорацияларында Москвадагы кыргыз искусствосунун жана адабиятынын Декадасы күндөрүндө көрсөтүлгөн.
1940-жылы Я. Штоффер биринчи кыргыз улуттук балетинин «Анар» (В. Власов жана В. Фере) түзүүчүлөрүнүн бири болду. 1941-жылы Я. Штоффердин катышуусунда В. Власов, А. Малдыбаев жана В. Фере тарабынан жазылган опера «Патриоты» коюлган. 1942-жылы кыргыз сахнасында биринчи классикалык чыгармасы — П. Чайковскийдин «Евгений Онегин» операсынын премьерасы болду. Я.Штоффер тарабынан көркөмдөлгөн М. Раухвергердин «Кокуль» операсы (1942), М. Раухвергердин «Чолпон» балети (1944) кыргыз театрынын сахнасында ийгиликтүү көрсөтүлдү. Кыргыз спектаклдерин көркөмдөп иштөөдө Я.Штоффер кыргыз элдин тарыхы жана маданиятына терең кирип, табиятты, фольклорду, кыргыз улуттук кийиминин түпкү булагын изилдеди.
