Айтиев Гапар Айтиевич
Айтиев Гапар Айтиевич
Сүрөтчү. СССРдин сүрөтчүлөр академиясынын мүчө-корреспонденти, СССРдин эл сүрөтчүсү, Токтогул атындагы Кыргыз ССРинин Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты. 1912-жылдын 28-сентябрында Ош облусунун Кара-Суй районундагы Тулейкен айылында төрөлгөн. 1932-жылы Кыргыз билим берүү институтун аяктаган. 1935-1938-жылдары Москвадагы «1905-жылдын эскерүүсү» сүрөтчүлүк окуу жайында Н.П. Крымов жана П.И. Петровичевдин жетекчилигинде билим алган.
1932-1934-жылдары Жалал-Абад педагогикалык техникумунда мугалим болуп иштеген.
1934-жылдан тартып СССРдин сүрөтчүлөр союзунун мүчөсү. Биринчи республикалык сүрөт көргөзмөсүнүн (1934) катышуучусу.
Кыргыз элинин биринчи профессионал сүрөтчүлөрүнүн бири. Кыргыз сүрөт искусствосунун тарыхына Г. Айтиев пейзаж чебери, сюжеттик-тематикалык сүрөттөрдүн жана портреттердин автору, монументалдык жана станоктук скульптуранын бир нече чыгармалары менен кирген, бирок анын чыгармачылыгынын негизги багыты пейзаж болуп, ал эстетикалык көз караштарынын жана алардын көркөм жаратылышынын толук синтезине жеткен.
1977-жылдан тартып Фрунзе шаарындагы СССРдин сүрөт академиясынын мастерскойсын башкарган, анда сүрөтчү жогорку окуу жайларынын бүтүрүүчүлөрү иштеген.
Ленин ордени, эки Эмгектин Кызыл Туу ордени, «Ардак Белгиси» ордени, «Эмгек даңкы» медалы, «1941-1945-жылдардагы Улуу Ата мекендик согушта Германияны жеңген үчүн» медалы, «В. И. Лениндин туулган күнүнө 100 жыл толуусу боюнча» медалы жана Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин он Ардак грамотасы менен сыйланган.
Республикалык жана эл аралык көргөзмөлөрдүн катышуучусу. Анын чыгармалары Кыргызстандын Г. Айтиев атындагы улуттук сүрөт музейинде, Кыргыз мамлекеттик тарых музейинде, ошондой эле ТМД жана чет өлкөлөрдүн музейлеринде сакталууда.
Негизги иштер
Имангазы колхозунун катчысы. 1934. Картон, май. 41x34,5.
Сүрөтчү С. Акылбековдун портрети. 1938. Кенеп, май. 51x36.
Жазуучу А. Осмоновдун портрети. 1940. Кенеп, май. 59,5x41.
Фронттон келген кат. 1943. Кенеп, май. 88,5x128.
Колхоздун короосу. 1946. Кенеп, май. 82,5x180.
Түш. 1954. Кенеп, май. 90x135.
Акыны. 1956 - 1957. Кенеп, май. 206x306.
Айылдын четинде. 1959. Кенеп, май. 100x150.
Жаркылдаган көл. 1960. Кенеп, май. 34,5x49,5.
Чабандар. 1960 - 1961. Кенеп, май.
Чалакыз Иманкуловдун портрети. 1962. Кенеп, май.
Чүй өрөөнүндөгү күз. 1965. Кенеп, май. 90x100.
Эл устаты Бекбоеванын портрети. 1963 - 1967. Кенеп, май. 93x103.
Кыргызстандын түштүгүндөгү кеч. 1963 - 1967. Кенеп, май. 80,5x121.
Андижан аймагындагы айланалар. 1967. Кенеп, май. 74x135.
Калкагар - зоо. 1969. Кенеп, май. 70,5x100,5.
Көңүл-күй. Күмүштөй өрөөн. 1969. Кенеп, май. 174,5x99.
Тандыр талаада. 1973. Кенеп, май. 100x130.
Эски кыштак. 1973. Кенеп, май. 71x102,5.
Күндүн батышы. 1974. Кенеп, май 120x80.
Таң. 1976. Кенеп, май 102x84.
Көк Иссык-Куль. 1977. Кенеп, май 147x110.
Кызыл булуттар. 1978. Кенеп, май 108x84.
Балерина Р. Чокоеванын портрети. 1978. Кенеп, май 112x82.
Композитор К. Молдобасановдун портрети. 1978. Кенеп, май 120x95.
Токтогул Сатылгановго арналган эстелик (архитектор А. Исаев). 1974. Бронза, гранит.
