Чаек кениндеги углекиселүү суу
Карбонат суу Чаек скважинасында. Азырынча бул республикадагы жалгыз скважина, ал С02 деңгээли жогору болгон сууну ачты, бул жерде мындай нерселер үчүн эч кандай олуттуу негиздер жок эле.
Скважина, 1981-жылы аны бурган Ысык-Көл гидрогеологиялык партиясынын документтерине ылайык, 1202 номерине ээ, Джумгаль ойдуңунун геологиялык-гидрогеологиялык изилдөө долбоору боюнча коюлган. Жумуштун натыйжалары күтүлбөгөн жерде бир нече өзгөчө сууларды табуу менен пайда болгон сырды бир аз ачык кылууга мүмкүндүк берди.
Скважина 1202 Чаек айылынан 5 км түштүк-чыгышта, Капчигай жайлоосунда, саянын түбүндө жайгашкан. Скважинанын иштөө температурасы геофизикалык өлчөмдөр боюнча 26,3°С, ал эми иштөө учурунда түтүктүн ичинде муздагандыктан — 16°С. Өзүнөн-өзү агып чыккан дебит 0,5 л/с жетпей жатат, бул минералдык суу үчүн маанилүү деп эсептелет.
Кургак калдыгы 3 г/л чамасында болгон суу гидрокарбонат-хлорид натрий составына ээ, сульфат жана магний иондорунун бай катышуусу менен, 2 мг/л сероводород камтыйт, бул Кыргызстандагы карбонат сулар үчүн өтө эле өзгөчө, жана 400 мг/л эркин карбонат кислотасы бар (бул, белгилүү болгондой, минералдык карбонат суу катары классификациялоо үчүн зарыл болгон 100 мг/л аз). Жана бул күтүлбөгөндөй, минерализациядан тышкары, ачылган суунун бальнеологиялык маанисин аныктаган жалгыз компонент метакремний кислотасы болуп чыкты, ал кээ бир анализдер боюнча, кремний типине киргизүү үчүн минималдуу талап кылынган көлөмдөн эки эсе көп (94 мг/л).
Скважина 1202 деги суунун микро-компоненттик составы салыштырмалуу жөнөкөй, эки көрүнбөгөн натыйжаны эске албаганда: граниттерден алынган кремний кислотасы менен бай, анча суук эмес сууда салыштырмалуу көп бром (3 мг/л) жана өтө аз фтор (0,05 мг/л төмөн) бар; мындай суу Кыргызстанда азырынча белгилүү эмес, жана анын пайда болушу боюнча ишенимдүү схема жок.
Карбонат сууга макрокомпоненттердин концентрациясы жана катышы боюнча Чаек скважинасы Пятигорск курортунун Теплосерный булагы № 1 менен дээрлик толук аналог болуп саналат — анда минерализация 2,5 г/л чамасында, карбонат кислотасынын көлөмү 0,2 г/л, температурасы 21°С. Чаек суусун тереңирээк изилдөө анын составы жана касиеттеринин Пятигорск менен дагы көбүрөөк окшоштугун аныктоосу мүмкүн, ошондо, мүмкүн, Джумгаль өрөөнүнүн кээ бир тургундарынын ден соолугун жакшыртуу үчүн Түндүк Кавказга чыгуу зарылдыгы жок болуп калат.
