Талас облусунун улуттук парктарында фотокапкандар жана GPS-навигациялары орнотулду
Талас облусунун парктарында көптөгөн кызыл китепке кирген жапайы жаныбарлар жашайт, анын ичинде кар барыс, күрөң аюу, архар. Парктардын аймагында канча жаныбар жашай турганы тууралуу так маалымат жок. Мисалы, кар барыстардын саны 5 жаныбар деп бааланууда: аларды көз менен тааный алышат, жүнүндөгү индивидуалдуу сүрөттөргө таянып. Бирок, жаныбарлардын бир бөлүгү адамдардан качып, абдан этият болушу мүмкүн, жана фотоловушкалар бул маселени чечүүгө жардам берет, аларды адам жок кезде тартуу менен. Мындан тышкары, браконьерлердин ишмердүүлүгү үчүн шарттарды кыйла кыйындатат.
- Мамлекетте биоалуантүрдүүлүктү жана жок болуп бараткан популяцияларды сактоо боюнча бардык чараларды ишке ашыруу үчүн адистер жана каражаттар жетишпейт. Ал эми жергиликтүү калк же маалыматсыз, же сейрек түрлөрдүн уникалдуулугу жана баалуулугу тууралуу түшүнбөйт, же дароо пайда үчүн сейрек түрлөрдү жок кылууга катышат. Ошол эле учурда, сейрек түрлөр Талас аймагынын визиттик карточкасы болуп, регионго инвестиция тартуу үчүн потенциал болуп кала алат. Ошондуктан, коомчулуктун көңүлүн региондогу жапайы табияттын абалына буруу, Кыргызстандагы сейрек жана жок болуп бараткан жаныбарларды мониторинг жүргүзүүгө көмөктөшүү зарыл. Калк арасында браконьерликке, жапайы табиятты жана анын тургундарын жок кылууга чыдамсыздыкты калыптандыруу керек, - дейт долбоордун жетекчиси Замирбек Койчуманов. - Биз Талас облусунун табият парктарынын абалы, потенциалдуу ресурс катары, эффективдүү башкарууга муктаж экенин көрсөтүүнү каалайбыз. Бүгүнкү күндө бул коомчулукту, жергиликтүү жамааттарды тартпастан мүмкүн эмес.
Долбоордун алкагында уюм мамлекеттик органдардын, коомдук уюмдардын жана жарандык активисттердин Талас облусундагы табият парктарынын абалын мониторинг жүргүзүү боюнча өз ара аракеттенүү моделин түзүүнү көздөп жатат. Талас облусунун эки районундагы табият парктары жана орман чарбаларынын адистери үчүн фотоловушкаларды жана GPS-навигацияларды туура орнотуу жана пайдалануу, карталарды түзүү, фото, видео жана аудиоматериалдарды иштеп чыгуу боюнча окутуу семинарлары өткөрүлдү. Орнотулган жабдыктардан алынган аудио жана видео материалдар иштелип, системаландырылат. Ошентип, табият парктарынын абалы, сейрек түрлөрдүн жана популяцияларды эсепке алуу боюнча маалымат базасын түзүүгө негиз салынылат. Бул тажрыйба, мүмкүн, Кыргызстандын башка табият парктарында да колдонулат.
