Кыргызстандын тарыхый жана майрамдык даталары: май 2013

МАЙ

1 – Эмгек майрамы
– Т. Уметалиевдин туулган күнүнө 105 жыл (1908–1991), Кыргызстандын эл акыны
– М. Мамазаированын туулган күнүнө 70 жыл (1943), акын, жазуучу, Кыргызстандын маданияттын эмгек сиңирген ишмери
– С. Ж. Токтомушевдин туулган күнүнө 70 жыл (1943), техникалык илимдердин доктору
2 – Б. Абакировдун туулган күнүнө 80 жыл (1933–2006), маданияттын эмгек сиңирген ишмери, акын, журналист
– Т. Кулатованын туулган күнүнө 105 жыл (1908–1984), Кыргызстандын мамлекеттик ишмери
– Б. М. Споктун туулган күнүнө 105 жыл (1903–1998), америкалык педиатр, коомдук ишмер
3 – Эл аралык басма сөз эркиндиги күнү
4 – Тарых илимдеринин доктору С. Токтогоновдун туулган күнүнө 100 жыл (1913–2006)
– Дж. Уметовдун туулган күнүнө 80 жыл (1933–1995), Кыргызстандын эл сүрөтчүсү
5 – Кыргыз Республикасынын Конституциясынын күнү
– «Эл агартуу» журналынын биринчи номеринин жарык көргөнүнө 85 жыл (1928)
– Карл Маркстын туулган күнүнө 125 жыл (1848–1883), коммунисттик идеологиянын негиздөөчүсү
6 – Максимилиан Робеспьердин туулган күнүнө 255 жыл (1758–1794), Улуу француз революциясынын ишмери
7 – Кыргыз Республикасынын байланыш кызматкерлеринин күнү
– Иоганнес Брамстын туулган күнүнө 180 жыл (1833–1897), немис композитору, пианист, дирижер
8 – Эл аралык Кызыл Крест жана Кызыл Жарты Ай күнү
9 – Жеңиш күнү
10 – Кыргыз улуттук валютасынын киргизилгенине 20 жыл (1993)
– Кыргызстандын банкирлеринин күнү
– Гафур Гулямдын туулган күнүнө 110 жыл (1903–1966), өзбек жазуучусу
– А. А. Алыбакованын туулган күнүнө 80 жыл (1933–1993)
12 – Медициналык медайымдардын күнү
– Т. Мамеева туулган күнүнө 75 жыл (1938), эл акыны, Кыргызстандын маданияттын эмгек сиңирген ишмери
14 – Эл аралык эне күнү
15 – Эл аралык үй-бүлө күнү – О. Кулумбаевдин туулган күнүнө 80 жыл (1933–2010), эл акыны, Кыргызстандын маданияттын эмгек сиңирген ишмери
– Э. Ж. Маанаевдин туулган күнүнө 80 жыл (1933), тарых илимдеринин доктору, илимдин эмгек сиңирген ишмери
– Р. Джованьолинин туулган күнүнө 175 жыл (1838–1915), италиялык жазуучу, Гарибальдинин шериги
17 – Кант–Рыбачье темир жолунун пайдаланууга берилгенине 65 жыл (1948)
– Эл аралык телекоммуникациялар күнү
– Л. С. Первомайскийдин туулган күнүнө 110 жыл (1908–1973), украин жазуучу
– Анри Барбюссинин туулган күнүнө 140 жыл (1873–1935), француз жазуучу
– С. Медетованын туулган күнүнө 85 жыл (1928–1958)
18 – Эл аралык музейлер күнү
19 – Кыргыз Республикасында эне күнү
20 – К. Матиевдин туулган күнүнө 75 жыл (1938), философ, сынчы
21-22 – 45 жыл мурун Кыргызстандын маданият кызматкерлеринин 1-съезди өткөн
22 – Рихард Вагнердин туулган күнүнө 200 жыл (1813–1883), немис акыны, композитору жана драматург, искусство теориячысы
– Е. А. Финкелдин туулган күнүнө 90 жыл (1923–2004)
23 – Кыргыз Республикасынын эл артисти, опера ырчысы С. Токтоналиевдин туулган күнүнө 85 жыл (1928–2003)
24 – Славян жазмалары жана маданияты күнү. Славян алфавитине 1155 жыл
– Жан Поль Мараттын туулган күнүнө 270 жыл (1743–1793), Улуу француз революциясынын ишмери
25 – С. Осмоновдун туулган күнүнө 75 жыл (1938), маданияттын эмгек сиңирген ишмери
26 – М. Джакыповдун туулган күнүнө 90 жыл (1923), белгилүү драматург, маданияттын эмгек сиңирген ишмери
– А. Н. Арбузовдун туулган күнүнө 105 жыл (1908–1986), орус драматургу
27 – Кыргызстандын китепканалары күнү
– К. Осмоналиевдин (Барткбаса) туулган күнүнө 75 жыл, акын, журналист
– Санкт-Петербург шаарынын негизделгенине 310 жыл (1703)
28 – Кыргыз Республикасынын чек арачылары күнү
– О. Д. Форштун туулган күнүнө 140 жыл (1873–1961), орус жазуучусу
29 – Кыргызстандын Куралдуу Күчтөрүнүн күнү
31 – Эл аралык тамеки чегүүгө каршы күрөш күнү
– Кыргыз Республикасынын эксперти-криминалистинин күнү

2013-жылы белгиленет:

– Ы. Абдрахмановдун туулган күнүнө 125 жыл (1888–1957), фольклорист-илимпоз
– белгилүү манасчы Ырысменде уулу Шапактын туулган күнүнө 150 жыл (1863–1956)

Мына, жаздын акыркы айы – май да келди. Байыркы гректер аны Майя тоолорунун кудайынын урматына аташкан, анткени бул мезгилде Грецияда тоолор жашыл түскө боёлот. Римдіктерде Майя – жердин жазгы жаңылануусунун кудайы. Байыркы орусча аталышы – травень. Бул аталыш абдан так, анткени бардык жер жашыл чөп, гүлдөр менен капталып, дарактар жапжашыл кийим кийип, шалбаалар жана талаалар изумруддай жашыл килем менен капталып турат. Табият толук гүлдөп турат. Байыркы кыргызча аталышы – Бугу. Ал жылдын үчүнчү айы болуп эсептелинет.