Казахстан Швейцарияда соттук процесс баштады, Кашаган жана Карачаганак кендеринде иштеп жаткан мунай компанияларына каршы эл аралык арбитражда өз позициясын бекемдөөгө аракет кылууда, деп билдирет Orda.kz.
Bloomberg маалыматтарына ылайык, Казахстан Eni мунай-газ компаниясынын подрядчыларын коррупцияда айыптады, анын кесепетинен контракттар кыйла жогору бааланган. Натыйжада өлкө 15 миллион доллар, анын ичинде пайыздарды кайтарууну талап кылууда.
Иск Италиядагы кылмыш иштеринин материалдарына жана Хьюстон шаарындагы тиешелүү соттук териштирүүлөргө негизделген.
«Ключевой момент — контракт, стоимость которого, согласно обвинениям, была увеличена с 88 до более чем 490 миллионов долларов. Казахстан утверждает, что контракт переписывался 11 раз. В 2017 году несколько подрядчиков, сотрудничавших с Eni, были осуждены за коррупцию в Италии, однако ни один из сотрудников Eni не был привлечен к уголовной ответственности»,
деп тактайт Bloomberg.
Казахстан швейцариялык сотто кылмыш ишинин материалдарын колдонуу үчүн «КазМунайГаз» жана Eni компаниясынын мурдагы жогорку менеджери Максат Иденовду суракка алуу өтүнүчү менен кайрылды. Хьюстон соту суракка алууга уруксат берди, бирок көрсөтмөлөрдүн швейцариялык процесс үчүн гана колдонулушу керектигин белгиледи, эл аралык арбитражда эмес.
Иденовдун өкүлү, сурак өткөнүн тастыктады. Ошол эле учурда Eni US компаниясы Казахстан тарабынан кошумча документтерди берүү боюнча өтүнүчтөрдү четке какты, анткени мындай материалдар жок экенин билдирди.
Казахстан энергетика министрлигинин кызыкчылыктарын билдирген PSA LLC компаниясы Хьюстондо маалыматты ачыктоо боюнча үч өтүнүч берди, бирок сот алардын бирин гана канааттандырды.
Казахстандын айыптоолоруна жооп берип, Eni өкүлдөрү бул маселелер Италияда каралганын жана компания толугу менен акталганын билдиришти.
«Биз Eni компаниясына каршы айыптоолор үчүн негиздер жок деп ишенебиз», — деп билдиришти компаниядан.
North Caspian Operating Company (NCOC), Кашаган кенин башкарган, келишимдин шарттарын катуу сактап жатканын тастыктады. Казахстан энергетика министрлиги кырдаал боюнча комментарий берүүдөн баш тартты.
Мурда маалымдалгандай, Казахстан Кашаган инвесторлоруна төрт миллиард доллар суммадагы сотту утуп алган. Бул иш экологиялык мыйзам бузууларга байланыштуу — бийлик күкүрт сактоонун нормаларын ашып кеткени үчүн айыппул талап кылган, бирок арбитраж NCOC консорциумун колдоду, ага Eni, Shell, ExxonMobil жана TotalEnergies кирет.
Кашаган долбоорунун жалпы наркы 55 миллиард доллар, бирок ал кечигүүлөргө, мөөнөттөрдүн жылышына жана баа боюнча талаштарга туш болууда. Казахстан бийликтери кирешелерин жоготуп жатканын жана NCOC оператору менен соттук териштирүүлөрдү жүргүзүп жатканын эсептешет. Иск 160 миллиард доллардан ашат жана Казахстандын пикири боюнча, консорциум мөөнөттөрдүн бузулушу, техникалык көйгөйлөр жана контракттагы үзгүлтүктөрдүн кесепетинен мунай өндүрүү боюнча жоготулган кирешени камсыз кыла алган эмес. Арбитраждык териштирүүлөр бир нече жылдар бою өтүп жатат, бирок натыйжа жок.
2024-жылдын октябрь айында NCOC экологиялык доо-арыздар боюнча башка талашты чечүүнү сунуштаганы белгилүү болду. Айыппулдарды кайтарып алуу жана арбитраждан баш тартуу үчүн инвесторлор 110 миллион долларды социалдык долбоорлорго жумшоого макул болушту жана өнүктүрүү фонду түзүүгө макул болушту. Мындан тышкары, алар өндүрүштүк жайларда күкүрт көлөмүн азайтууга жана Казахстанга газды төмөндөтүлгөн баада жеткирүүгө макул болушту. Бирок келишимдин бир шарттары экологиялык мыйзамдарды өзгөртүү талабын камтыды, бул бийлик үчүн кыйынчылыкка айланды.
