Акбаев Абди Алимкожоевич

Акбаев Абди Алимкожоевич

Химия боюнча илимдердин доктуру, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген илим ишмери, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген ойлоп табуучусу, илим жана техника боюнча Кыргыз ССРинин Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты.

1928-жылы туулган. 1948-жылы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык институтунун табигый факультетин аяктаган. Физика-химиялык анализ жана химиялык технология боюнча адис, ири гельминтолог адиси.

Ал антигельминттик препараттарды синтездөө боюнча жаңы теорияны иштеп чыккан, мисалы, металлдардын туздары менен суусундагы азоттуу бирикмелер. Бул бирикмелер жаңы комплекстик бирикмелерди түзөт, ошол учурда жаңы комплекстик бирикмелердин структурасы, физика-химиялык касиеттери өзгөрөт жана алардын физиологиялык активдүүлүгү күчөйт. Анын изилдөөлөрүнүн негизинде 44 универсалдуу антигельминттик препарат жана 55 молекулярдык бирикме синтезделген. Ал төрт бирикмени антигельминттик жана антимикробдук препараттар катары колдонуу боюнча техникалык шарттарды иштеп чыккан: ГЕТАС, КММН, КМН, анилинсульфосалицилат, булар мал чарбачылыгында малдын копыт гнилин дарылоо үчүн колдонулат, контагиоздук эктимасы бар жүнчөлөр үчүн. Фрунзен биофабрикасында 24.1 тонна мышьяк-кислота КММН препараты киргизилип, өндүрүлгөн, Иванов биофабрикасында — КМН препараты, 45 химиялык бирикме Москвадагы Войков атындагы химиялык завод тарабынан киргизилип, чыгарылууда.

62ден ашык ойлоп табуунун автору. Иштеп чыккан препараттары чет өлкөлөрдө патенттелген, 16 патенти бар, алардын арасында АКШ, Англия, Австралия, Түркия, Жаңы Зеландиянын патенттери бар.

Өндүрүшкө киргизилген негизги ойлоп табуулар:

1. Медь карбонаттарынын тузун алуу ыкмасы. Авт. св. № 196747, 1967, Москвадагы Войков атындагы химиялык заводдо киргизилген.
2. Гексаметилентетраминуксусно-кислота мединин ыкмасы. Авт. ев № 520365, 1976, Москвадагы Войков атындагы химиялык заводдо киргизилген.
3. Антимикробдук жана антигельминттик активдүүлүккө ээ анилин салицилаты. Авт. св. № 677279, 1979, Москвадагы Войков атындагы химиялык заводдо киргизилген.
4. Антимикробдук активдүүлүккө ээ гексаметилентетраминсалицилаттын комплекстик тузу. Авт. св. № 548605, 1976, Фрунзен биофабрикасында киргизилген.
5. Контагиоздук эктиманы (жүнчөлөрдүн губа формасынын некробактериозу) алдын алуу жана дарылоо ыкмасы. Кыргыз Республикасынын алдын ала патенти №44, 1979.