Сулайманкулов Какин Сулайманкулович
Сулайманкулов Какин Сулайманкулович
Химия боюнча илимдердин доктору, профессор, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын академиги, илим жана техника тармагында Мамлекеттик сыйлыктын лауреаты, Кыргыз Республикасынын илим жана техника жаатындагы эмгеги сиңирген ишмери.
1933-жылы туулган. 1953-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин биология факультетин аяктаган.
2003-жылдан бери Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын Химия жана химиялык технология институтунун директору болуп иштейт.
Ал карбамиддин органикалык эмес туздар менен өз ара аракеттенүүсүн изилдөө боюнча илимий багытты өнүктүрдү, бул химиялык илимдин негизинен жаңы бөлүгүн — карбамид химиясын өнүктүрүүгө алып келди, бул илимий дүйнөдө таанылган. Карбамид комплекстеринин негизинде суусуз катализаторлорду алуу боюнча принципиалдуу жаңы метод сунушталган, редкоземельдик өндүрүштө өнөр жай продуктуларын алуу ыкмасы сунушталган.
«Эрдик эмгеги үчүн. В.И. Лениндин туулган күнүнүн 100 жылдыгына карата» медалы, Кыргыз ССР Жогорку Кеңешинин эки ыраазычылык каты, Баласагын атындагы медаль, Пакистандагы Лахор илимий борборунун аттуу медалы менен сыйланган. 100дөн ашык илимий макалалар англис тилине которулуп, АКШ жана Англияда жарыяланган. Плодотвордуу илимий-изилдөө ишмердүүлүгү үчүн «Эрдик эмгеги үчүн» медалы, грамотасы жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин эки ыраазычылык каты менен сыйланган. АКШдагы Биографиялык институтунун Эл аралык Кеңеши «Жылдын адамы-1999» наамына номинациялаган.
2001-жылы Ж.Баласагын атындагы сыйлыктын лауреаты болду.
600дөн ашык илимий макалалар, 2 монография, «Орус-кыргыз химиялык терминдер сөздүгү», ондон ашык илимий-популярдуу макалалар жарыяланган. 25 патенттик күбөлүгү бар.
Анын жетекчилиги астында 43 кандидаттык жана 5 доктордук диссертация корголгон.
Негизги ойлоп табуулар:
1. Катуу сульфаттардан редкоземель элементтерин алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк №632175, 1978.
2. Кислоталуу эритмелерден эрбийди алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 875765, 1981.
3. Уйку келтирүүчү жана наркотикалык таасир көрсөтүүчү диаквамагаивдихлорид. Автордук күбөлүк № 1593170, 1990.
4. Кукуруза өсүмдүктөрүнүн өсүшүн жана өнүгүшүн стимулдаштыруу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 1685351, 1991.
5. Сплавдардан алтынды бөлүп алуу ыкмасы. Кыргыз Республикасынын алдын ала патенти № 351, 1999.
