Критик, адабий талдоочу, прозачы Шаршенбек Уметалиев

Критик, адабий таануучу, прозаик Ш. Уметалиев 1925-жылдын 10-февралында Кыргыз ССРинин Сокулук районунун Тюз айылында дыйкан үй-бүлөсүндө төрөлгөн. 1942-жылы А. М. Горький атындагы орто мектепти, 1951-жылы —
Киргоспединститутту, 1955-жылы — Москвадагы ИМЛИ АН СССРдин аспирантурасын аяктаган. Филология илимдеринин кандидаты (1955).

1945-жылы Советтер Армиясында кызмат кылган. 1947-жылга чейин Сокулук районундагы Арчалинская жети жылдык мектебинде директор, завуч болуп иштеген. 1955-жылдан 1960-жылга чейин жана 1977-жылдан 1981-жылга чейин КГУда 50 жылдыгы атындагы СССР, 1961-жылдан 1965-жылга чейин В. В. Маяковский атындагы Кыргыз аялдар педагогикалык институтунда, 1966-жылдан 1977-жылга чейин Кыргыз ССРинин ИЯЛ АНында улук илимий кызматкер болуп иштеген.

Адабий-критикалык чыгармачылык менен 1950-жылдан бери алектенет. Ал кыргыз совет адабиятынын ар түрдүү маселелерине арналган жүздөн ашык критикалык макалалар, заметкалар, рецензиялар, бир нече монографиялар, классиктердин чыгармачылыгына арналган адабий-критикалык жыйнактарды, ошондой эле бир нече оригиналдуу көркөм чыгармаларды, 10-класска арналган адабий окуу китебинин соавтору, 1960-жылы чыккан кыргыз совет адабиятынын тарыхы боюнча очерктерди жазган. Жазуучунун чыгармалары орус тилинде жарык көргөн.

1953-жылдан бери СССРдин Жазуучулар Союзунун мүчөсү.

«Улуу Ата Мекендик согушта 1941—1945-жылдардагы эрдиктүү эмгеги үчүн», «Улуу Ата Мекендик согушта 1941—1945-жылдардагы Германияга каршы жеңиши үчүн», «Улуу Ата Мекендик согушта 1941—1945-жылдардагы жеңиштин 20 жылдыгы үчүн», «Улуу Ата Мекендик согушта 1941—1945-жылдардагы жеңиштин 30 жылдыгы үчүн», «СССРдин Куралдуу Күчтөрүнө 60 жыл» медалдары жана башка сыйлыктар менен сыйланган.

АЖЫРТЫЛГАН ЧЫГАРМАЛАР

кыргыз тилинде:
Алыкул Осмонов: Омуру жана чыгармачылыгы. —Ф.: Кыргызмамбас, 1958. — 184 б.
Аалы Токомбаев: Чыгармачылык жолу. —Ф.: Мектеп, 1964. — 103 б.
Чындык жана чыгарма: Адабий сын макалалар жыйнагы. —Ф.: Кыргызстан, 1964. —244 б. Действительность и творчество.
вркону вскен адабият. —Ф.: Кыргызстан, 1968. — 114 б. Литература, идущая в гору.
Советтик кыргыз адабиятында социалисттик реализм методунун тузулушу. —Ф.: Мектеп, 1973. — 114 б. Формирование метода социалистического реализма в киргизской советской литературе.
Токтогул: Адабий портрет. —Ф.: Мектеп, 1975. —53 б.
Реализм дуйнесунде: Адабий сын макалалар. — Ф.: Кыргызстан, 1976.—280 б В мире реализма.
Ленин жана Октябрь кыргыздын элдик поэзиясында. —Ф.: Кыргызстан, 1977. —83 б. Ленин и Октябрь в киргизской народной поэзии.
Турмуш тузагы: Повесттер жана новелла. — Ф.: Кыргызстан, 1979. —248 б. Повесть жизни.
Тааныш, бейтааныш: Макалалар. —Ф.: Мектеп, 1981. — 136 б. Знакомый незнакомец.
Турмуш ашуусу: Повесттер. —Ф.: Кыргызстан, 1983. —224 б. Перевал жизни.
Кыргыз адабиятынын енугуу жолу. —Ф.: Кыргызстан, 1985. — 16 6. Пути развития киргизской литературы.
Ак дил: Адабий сын макалалар. — Ф.: Кыргызстан, 1986. — 172 б. От чистого сердца.
орус тилинде:
Аалы Токомбаев: Критико-биографический очерк. — Ф.: Киргизгосиздат, 1958. — 106 с.