Село Казарман
Казарман – борбордук Кыргызстандагы айыл, Тогуз-Тороу районунун борбору.
Айыл Нарын дарыясынын жээгинде, Фергана тоосунун жана Молдо-Тоо тоолорунун кесилишинде, деңиз деңгээлинен 1310 метр бийиктикте, Макмал алтын кенинин жанына жайгашкан. Райондун калктуу пункттары менен авто жолдор аркылуу байланышкан, бирок кыш мезгилинде жамгырлуу күндөрдө цивилизациядан бөлүнүп калат. Учак конуу жери бар. 2008-жылдан баштап Бишкек-Казарман авиакаттамдары башталды.
Айыл Жалал-Абад облусунун чыгышында, Жалал-Абад шаарынан 160 км алыстыкта жайгашкан. Калкы: 9,020 миң адам. 1916-жылга чейин айыл Ак-Чий деп аталган, кийин Коен – Токой деп өзгөртүлгөн. 20-кылымдын башында бул жерде 60 Цардык Русь солдаты жашоого келген. Алар жашаган жерин Казарма деп аташкан. Кийинчерээк, жергиликтүү тургундар бул жерди Казарман деп аташкан.
1935-жылы Казарман район борбору болуп, тынч провинциялык айыл болгон. Бирок, бул жерге туристтер жана изилдөөчүлөр келип турушат. Айылдан дүйнөгө белгилүү Саймалуу-Таш петроглифтеринин галереясына сапар тартса болот, ал ЮНЕСКОнун дүйнөлүк маданий мурас объекттеринин тизмесине киргизилген жана анын коргоосунда. 32 миң гектар аянтта жана деңиз деңгээлинен 3000 метр бийиктикте жайгашкан археологиялык улуттук парк Саймалуу-Таш. Бул дүйнөдөгү эң ири петроглифтердин топтому катары белгилүү, базальт таштарга чегилген.
Петроглифтер 10 миң базальт ташка чегилген. Кара таштардагы сүрөттөр бронза жана эрте темир доорлорго таандык. Алар биздин заманга чейин 3-2 миң жылдарга таандык, бирок неолиттик жана орто кылымдык петроглифтер да кездешет. Алардын көбү Тянь-Шандын байыркы тургундарынын руханий жашоосуна арналган, ошондой эле күнүмдүк жашоонун көрүнүштөрүн чагылдырат. Гостторго бул жердин өзгөчө атмосферасы, байыркы таштардын – байыркы сырларды сактоочулардын улуулугу менен, жана таң калыштуу кооз ландшафт менен курчалганы эч качан унутулбайт.
Саймалуу-Ташка бараткан жолду жылына 1 ай гана колдонсо болот – июлдун ортосунан августтун ортосуна чейин. Сентябрда бул жерлерде биринчи кар түшөт. Казарманга Жалалабаттан (157 км) же Нарын облусунан (Нарын шаарынан 220 км) автобус же такси менен жетүүгө болот.
Казармандын өнөр жай ишканалары ОАО "Кыргызалтын" комбинаты менен көрсөтүлөт, ал жылына 500,0 миң тонна руда иштетет. Он жыл ичинде комбинат 21,7 тонна алтын өндүрдү. Тогуз-Тороу районунун айыл чарба уюмдары буудай, арпа, жүгерини, буурчак жана май өсүмдүктөрүн өстүрүү менен алектенишет, ошондой эле мал чарбачылык жана канаттууларды багуу менен. Казарман айылында эсеп-кысап компаниясы, кыймылсыз мүлк укуктарын каттоо башкармалыгы, жумушсуздукту жоюу сектору бар. Айылда 4 орто мектеп, китепкана, искусство мектеби, кинотеатр, маданият үйү, ооруканасы, парк, базар жана сауна бар.
