Араван айылы

Араван — Ош облусунун Араван районунун административдик борбору

. Борбордук Азия, өзбек чек арасынан 5 чакырым алыстыкта.

Ал Фергана өрөөнүнүн эң түштүгүндө, Аравай-Сай дарыясынын жээгинде жайгашкан. Улуу Жибек жолунда орун алган.

Араван аталган райондун административдик, экономикалык жана чарбалык борбору болуп, облустун борбору – Ош шаарынан 30 чакырым батышта жайгашкан. Специализациясы – тамак-аш, жеңил жана ун тартуу өнөр жайы. Айланасында айыл чарба жерлери менен курчалган.

60% калкын этникалык кыргыздар жана өзбектер түзөт. Калктын көпчүлүгү мусулмандар.

Аравандагы архитектуралык эстеликтерге мечит, Аль-Бухари медресеси жана аскердик мемориал кирет.

Араван археологдор жана спелеологдор үчүн кызыктуу аймактары менен белгилүү. Шаардан жакын жерде Улуу Жибек жолунда антика доорунда болгон байыркы шаар калдыктары бар. Ал Давань (Дюань) мамлекетинин борборлорунун бири катары эсептелет – жер иштетүүчүлөр жана ат багуучулардын өлкөсү. Шаар калдыктарынын айланасында үй жаныбарларынын сүрөттөрү жана петроглифтер табылат. Тасма сүрөттөрдүн деңгээли жана табигыйлыгы жогору. Атайлап аттардын сүрөттөрү, Фергананын легендарлуу «асман аттарына» дал келет, өзгөчө таасир калтырат.

Араванга жакын Туя-Моюн тоо массиви үңкүрлөргө бай. Эң белгилүү үңкүрлөр Данги жазыгында, Ававай-Сай дарыясы кесип өткөн тар жазыктарда жайгашкан. Жазыктын тереңдиги 300 метрге жетет. Бул жерде Кыргызстандагы эң терең үңкүр – Ферсман үңкүрү жайгашкан. Башка үңкүрлөр – Сюрприз, Победная, Чон-Чункур, Аджиадар-Ункур – кең жана түстүү (кристалдардын жаркырашынан улам) залдары жана өтмөктөрү менен айырмаланат. Чиль-Устун үңкүрү Араван-Сай жана Ак-Буура дарыяларынын ортосундагы бирдей аталыштагы тоо массивинде жайгашкан. Анын дубалдары араб графикасы менен кооздолгон.

Жакын жерде «Чарбак» балдар лагери жайгашкан.

Аравандын футбол командасы ФК Ак-Жол. Бирок клуб 2010-жылдын апрелиндеги саясий башаламандыкка байланыштуу Кыргызстандын Жогорку лигасынан чыгып кеткен. Ак-Жол футбол клубунун эң мыкты чыгышы 2005-жылы Кыргызстандын Кубогунда жарым финалга чыккан.

Эстеликтер
МиГ-21 учак-эстелиги. Баткен облусундагы куралдуу күчтөрдүн катышуучуларына арналган, бандиттик топторго каршы күрөшкөн (1999-2000-жылдар). 2013-жылдын 20-майында ачылган.

Т-34 танк-эстелиги. Улуу Ата Мекендик согушка арналган.