Бишкекке болгон сапарынын учурунда, Азия өнүктүрүү банкынын (АБР) президенти Масато Канда Кыргызстандагы беш белгилүү маалымат каражаттарынын өкүлдөрү үчүн брифинг өткөрдү.
Жолугушуу учурунда ал АБРдин Кыргызстан менен келечектеги кызматташтыгын жана Борбордук Азиянын регионалдык экономикалык кызматташтык (БАРЭС) инициативасынын алкагында талкуулады. Канда Кыргызстанды банк үчүн Борбордук Азиядагы негизги өнөктөш катары карап, АБР реформаларга, инфраструктураны өнүктүрүүгө жана климаттык туруктуулукка инвестицияларын кыйла көбөйтүүгө даяр экенин белгиледи.
Транспорттук инфраструктуранын туруктуу өнүгүшү
24.kg сайтынын өлкөдөгү жана региондогу транспорт-логистика долбоорлорун колдоо боюнча АБРдин ролу тууралуу суроосуна жооп берип жатып, Канда бул инициативалардан пайда көрүү үчүн чоң шаарлардан тышкары алыскы аймактарга да жетүү маанилүү экенин баса белгиледи.
«Кыргызстанды БАРЭСте ийгиликтүү төрагалык кылганы менен куттуктайм. АБР бул программада негизги орундарды ээлеп, регионалдык байланыштарды жакшыртууда өз жоопкерчилигин сезет. Биздин максат - долбоорлорду каржылоодон тышкары, өлкөлөрдүн аракеттерин координациялап, эксперттик жардам көрсөтүү», - деди ал.
«Биздин артыкчылыгыбыз - инклюзивдүү инфраструктураны түзүү жана чакан шаарлар менен алыскы аймактар үчүн рынокторго жеткиликтүүлүктү камсыздоо», - деп кошумчалады Канда.
Анын айтымында, 2030-жылга чейин АБР транспорттук коридорлорго $10 миллиард инвестициялоону пландаштырууда, анын ичинен $4 миллиард CAREC-2 коридоруна жумшалат.
Энергетикалык секторду стимулдаштыруу
Камбар-Ата-1 долбоору тууралуу сүйлөп жатып, Канда анын энергетикалык коопсуздук жана Кыргызстандагы суу ресурстарын башкаруу үчүн стратегиялык маанисин белгиледи.
«АБР Кыргызстандагы ири инфраструктуралык долбоорлордо, анын ичинде гидроэнергетикада, негизги өнөктөш бойдон калууда. Биз долбоорду даярдоо жана натыйжалуу ишке ашыруу үчүн $300 миллион бөлүүнү пландаштыруудабыз, анын ичинен $140 миллион жеңилдетилген шарттарда берилет», - деди ал.
«Мындан тышкары, биз жашыл энергетиканы жана инновациялык технологияларды өнүктүрүүнү активдүү колдойбуз», - деп кошумчалады Канда.
Экологиялык транспорт
Бишкектеги электробустар долбооруна болгон сапары тууралуу сүйлөп жатып, Канда жаңы транспортко таң калып жатканын билдирди.
«Электробустар экологиялык жактан таза жана үнсүз гана эмес, ошондой эле эксплуатация үчүн ыңгайлуу. Алар эмиссияларды кыйла азайтып, абанын сапатын жакшыртат, ошондой эле бардык калк топтору үчүн жеткиликтүүлүктү камсыздайт», - деди ал, инклюзивдүүлүктүн маанисин баса белгилеп.
Канда АБР Кыргызстандагы башка шаарларда жашыл транспорт боюнча долбоорлорду өнүктүрүүнү уланта берерин кошумчалады.
Цифрлаштыруу - артыкчылык
Цифрдык трансформация тууралуу суроого жооп берип жатып, Канда бул АБРдин негизги артыкчылыктарынын бири экенин айтты.
«Биз цифрдык технологияларды киргизүүгө багытталган атайын офис түздүк. Цифрлаштыруу рынокторду кеңейтет жана чыгымдарды азайтат, бул өлкөлөрдүн тез өнүгүшүнө мүмкүндүк берет. Ошондой эле киберкоопсуздукка жана цифрдык сабаттуулукту жогорулатууга көңүл буруу маанилүү», - деп кошумчалады ал.
Канда CAREC цифрдык коридорунун алкагында Бишкек декларациясын кол коюу тууралуу айтып, бул соода шарттарын жакшыртуу жана документ жүгүртүүнү тездетүү үчүн маанилүү кадам экенин белгиледи.
АБР менен кызматташуу мүмкүнчүлүктөрү
Кыргызстандын экономикалык өсүшүнүн АБР менен кызматташууга таасири тууралуу суроого жооп берип жатып, Канда макроэкономикалык абалдын жакшырышы колдоонун көлөмүн жана багыттарын кеңейтүүгө мүмкүндүк берерин айтты.
«2025-2027-жылдарда биз Кыргызстанга $700 миллион бөлүүнү пландаштыруудабыз, бул жүргүзүлүп жаткан реформаларга болгон жогорку ишенимди көрсөтөт», - деп баса белгиледи ал.
Канда колдоонун үч негизги багытын белгиледи: жеке инвестицияларды тартуу, инфраструктураны өнүктүрүү жана климаттык коркунучтарга туруктуулукту бекемдөө.
«Кыргызстан климаттын өзгөрүүлөрүнө сезгич, жана биз адаптация жана коркунучтарды азайтуу боюнча жардам берүүгө даярбыз», - деп жыйынтыктады ал.
АБР - Азия-Тынч океан регионунда туруктуу жана инклюзивдүү өсүүнү колдогон, адамдардын жашоосун жакшыртуу жана чөйрөнү коргоо үчүн инновациялык финансылык инструменттерди колдонгон жетекчи көп тараптуу банк. 1966-жылы негизделген АБР 69 мүчөдөн турат, алардын 50си региондо жайгашкан.
