Kaktus.media бул программа боюнча актуалдуу маалыматтарды даярдады, ал турак жай ээлери тарабынан кызыгууну жана кооптонууну жаратат.
Кандай үйлөр реновацияланат?
Приоритет сталинкаларга жана хрущевкаларга берилет. Имараттардын бузулушу техникалык экспертиза жүргүзүлгөндөн кийин гана, курулуш жылына карап эмес, ишке ашырылат.Кандай райондорго таасир этет?
Реновация милдеттүү же тыюу салынган конкреттүү аймактар азырынча белгиленген жок, бирок эски үйлөрдүн жайгашкан райондору жөнүндө сөз болуп жатат.Мисал катары Фучик көчөсү менен Чүй проспектинин кесилишиндеги квартал келтирилсе болот, анда эски эки-үч кабаттуу имараттар жана авариялык абалдагы жатаканалар жайгашкан: нымдын кесепетинен дубалдар бузулуп, кирпичтер түшүп жатат. "Эгер биз чара көрбөсөк, бул үйлөр каалаган убакта кулап калышы мүмкүн", - деди курулуш министри Нурдан Орунтаев.
Мэриядан билдиришкендей, райондордун тандалышы инвесторлордун долбоорлорго болгон кызыгуусуна жараша болот.
Реновация кандай өтөт?
Эски үйлөрдү сатып алып, алардын ордунда жаңы имараттарды куруу реновация деп түшүнүлсө, мындай практика Бишкекте мурда колдонулган.“Мисалы, Токтогул көчөсүндө мурда эски саман үйлөр жана жатаканалар болгон, азыр болсо эки тарапта заманбап имараттар турат. Жеке компаниялар ээлери менен келишимдер түзүп, баалоо жүргүзүшкөн, кээ бирлерине батирлер, ал эми башкаларына башка жерлердеги үйлөр үчүн акча сунушташкан. Ошентип, ички реновация жүргөн”, - деп түшүндүрдү курулуш министринин орун басары Иманакун уулу Талантбек.
Эми бийлик бул процессти уюштурууну, так эрежелерди жана процедураларды орнотууну көздөп жатат. Минстрой жаңы документтин максаты - ээлердин жана куруучулардын укуктарын коргоо, ошондой эле инвесторлорду тартуу экенин билдирүүдө.
Турак жай ээлерине эмне сунушталат?
Расмийлердин айтымында, турак жай ээлерине жаңы үйлөрдө теңдеш турак жай же акча компенсациясы кепилденет.Квартираларды баалоо кандай өтөт?
Жакында Жогорку Кеңеште "Курулуш, архитектура жана курулуш ишмердүүлүгүнүн негиздери" боюнча мыйзам долбоору сунушталды, ал биринчи окуудан өттү. Анда реновация боюнча нормалар камтылган.- Компенсация мүлктү алуу учурундагы рыноктук баага ылайык болушу керек.
- Ээлерге акча, жаңы турак жай же жашоого жараксыз имарат сунушталат. Жаңы турак жай эскисине салыштырмалуу аянты жана сапаты боюнча окшош же жакшы болушу керек. Ал ошол эле аймакта же чөйрөдө берилет.
- Көчүрүү мөөнөттөрү, ыңгайсыздыктар үчүн компенсациялар жана көчүрүү менен байланышкан башка маселелер Граждандык кодекске ылайык келишимдер менен жөнгө салынат.
- Эгер мүлктүн баасы менен макул болбой калса, ээлер өз эсебинен көз карандысыз экспертиза жүргүзө алышат.
Курулуш учурунда турак жай ээлери кайда жашашат?
Курулуш министри Талантбек Иманакун уулу тургундар турак жайсыз калбайт деп ишендирди. Жаңы үй эскисинин жанына бош жерге курулат.“Адамдар паникага түшүп, аларды көчүрүп жиберишет деп ойлошот, ал эми алар көчөдө калышат. Бул туура эмес. Эски үй дароо бузулбайт. Жанында жаңы курулуш үчүн участок бошотулат. Тургундар ушул жаңы үйгө көчүрүлөт. Эгер эски үйдөгү квартиранын аянты 30 кв. м болсо, жаңы үйдөгү квартира 40 кв. м болот. Көчүрүүдөн кийин эски үй бузулат жана анын ордунда жаңы үй курулат. Ошентип, реновация этап-этабы менен өтөт. Биз жарандарды көчөгө таштап кете албайбыз”, - деди ал.
Эскертүү керек, сталинкалар жана хрущевкалардын бардыгынын жанындагы участоктор азырынча курулган:
- двор жана газон;
- балдар жана спорт аянтчалары;
- авто токтотуучу жайлар жана кирүү жолдору;
- жөө адамдар үчүн жолдор жана жолдор;
- кичине чарба имараттары (контейнер аянтчалары, кампалар).
Реновация программасынын учурдагы стадиясы кандай?
Минстрой реновация программасы жаңы парламенттин курамы түзүлгөндөн кийин Жогорку Кеңештин кароосуна сунушталат деп билдирди. Бирок, нормативдик-укуктук актылар жарыяланган сайтта мыйзам долбоору азырынча жок.Неге тургундар кооптонушат?
Жергиликтүү тургундар жашоо шарттарынын начарлашынан коркушат, анткени райондор көчүрүлөт. Жаңы генплан көп кабаттуу имараттарды курууну пландаштырууда. Пландарда 24,8 миллион квадрат метр турак жайдын дээрлик 50% (12,39 миллион кв. м) тогуз кабаттуу жана андан жогору турак жайды түзөт.Бул үч кабаттуу сталинкада 24 квартиранын ордунда 72 квартирасы бар тогуз кабаттуу үй пайда болушу мүмкүн, ал эми үйдүн айланасы мурдагыдай эле калат, бул жашоо шарттарын начарлатат.
Мындан тышкары, жарандар өз укуктарын коргой албай калуудан коркушат. Айтматов проспектиндеги жерлерди алуу боюнча кырдаал бийликке жана мүлктү коргоо системасына болгон ишенимди бузду.
Көп берилүүчү суроолор
Азыркы учурда төмөнкү суроолор белгисиз бойдон калууда:- реновация боюнча чечимди ким кабыл алат: мэрия, куруучу же тургундар;
- реновация программасынан баш тартууга болобу;
- менчик укуктары кандай корголот.
Талаштуу маселелер
Эң негизги суроолордун бири - ээлердин талаптарын жөнгө салуу. Минстройдо тургундардын өз абалдарын кыянаттык менен пайдаланган учурлары кездешкенин билдиришет:“Курулуш компанияларынан арыздар келип жатат. Алардын бири он батирлүү сталинканын ордунда жаңы үй курууну чечти. Компания тогузун сатып алды, ал эми онунчу ээсинин сатууга макул болбой, 30 квадрат метри үчүн 300-400 миң доллар талап кылууда”, - деди Нурдан Орунтаев.
Кээ бир тургундар ээсинин өз батиринин баасын белгилөө жана куруучунун шарттарына макул болуу укугу бар экенин айтып нааразы болушту.
