Таш-Рабат – орто кылымдагы кербен-сарай
Таш Рабат таштан жасалган бекет Кыргызстандын борбору Бишкектен 525 км түштүк-чыгышта, Нарын облусунда жайгашкан. Кара-Каюн капчыгайында, деңиз деңгээлинен 3500 м бийиктикте, Кытай менен чек арага жакын жерде, орто кылымдын архитектурасынын өтө кызыктуу жана сырдуу эстелиги – Таш-Рабат жашыруун жатат.
Тарыхчылар жана археологдор азыркыга чейин бул уникалдуу таштан жасалган курулушту ким, качан жана негизинен, эмне үчүн салгандыгы боюнча талашып келишет.
Кээ бир окумуштуулар Таш-Рабатты орто кылымдын кечки мезгилиндеги кербен-сарай деп эсептешет, башкалары болсо бул курулуш христиан-несториан монастырынын калдыктары экендигин айтышат.
Маалыматтардын айырмачылыктарына карабастан, курулуштар көп учурда архитектуралык жана функционалдык жагынан жалпы өзгөчөлүктөргө ээ болчу. Анткени, монастырлар эч качан соода адамдарын түнөп кетүүгө четтеткен эмес, ал эми паломник монахтарды кербен-сарайларда абдан жылуу тосуп алышчу.
Бул кылдаттык менен реставрацияланган таш имарат, бир кезде Улуу жибек жолунда конок үйү болгон. Анын пайда болгон датасы так аныкталган эмес, бирок археологиялык фактылар 10-кылымда бул жердин ээленгенин көрсөтөт. 15 км жогору Тянь-Шанянын этегинде кооз өрөөн жайгашкан. Бул жер эс алуу жана табынуу үчүн, ошондой эле Кытайга жана кайра кайтып келе жаткан кербендерди жырткычтардан жана жаман аба ырайынан коргоо үчүн колдонулгандыгы жөнүндө маалыматтар бар, ал Тимерлан жана Чингизхан доорунан мурда эле.
