Экс-премьер-министр Феликс Кулов, Омурбек Текебаевдин Кыргызстанда кичинекей атомдук электр станцияларын куруу мүмкүнчүлүгү тууралуу жакында жазган постуна комментарий берип, анын изилдөөлөрү азыркы заманбап модулдук АЭСтер өлкөнүн энергетикалык системасы үчүн эффективдүү чечим болушу мүмкүн деген жыйынтыкка келгенин белгиледи.
Куловдун айтымында, атомдук энергетиканын пайдасына негизги аргумент — акыркы жылдардагы технологиялардын жетишкендиктери. Жаңы модулдук реакторлор эскилеринен кыйла айырмаланат, алар жогорку сейсмикалык активдүүлүк зонасында иштөө үчүн иштелип чыккан жана авария болгон учурда реакторду автоматтык түрдө токтотуучу пассивдүү коопсуздук системаларына ээ. Бул станциялар Европалык Союз тарабынан экологиялык жактан таза энергия булагы катары таанылган.
"Бул реакторлордун коопсуздугу эл аралык сертификаттар жана реалдуу эксплуатация менен тастыкталган. Алардын негизги артыкчылыктары:
- жогорку сейсмостойкость — сейсмикалык коркунучтарды эске алуу менен долбоорлонгон;
- пассивдүү коопсуздук системалары — авариялык кырдаалдарда адамдын катышуусуз автоматтык түрдө токтотулат;
- экологиялык жактан таза — Европалык Союз тарабынан "жашыл" энергия катары таанылган.
Бүгүнкү күндө Кыргызстандын энергетикалык системасы уязвимдүү. Гидроэнергетикага болгон көз карандылык өлкөнү кургакчылыкка жана суу жетишсиздигине уязвим кылат, бул Токтогул суу сактагычынын мисалында көрүнүп турат. Мындан тышкары, Кара-Кечеде көмүр станциясын куруу экологиялык жактан белгилүү бир коркунучтарды, мисалы, углерод диоксидинин чыгымдарын жана күл ташталыштарын алып келет жана энергетикалык сектордун бардык маселелерин чечпейт.
Атомдук энергетика туруктуу системаны сунуштайт, ал ар кандай аба ырайында 24/7 иштей алат, энергиянын жетишсиздиги коркунучун минималдаштырат.
АЭСтер уранды өз аймактарында казууну талап кылбайт экенин белгилөө маанилүү.
Атомдук электр станцияларын колдонгон өлкөлөрдүн көбү уран казуу менен алектенбейт (мисалы, Япония, Франция, Түркия, Финляндия).
Радиоактивдүү калдыктарга келсек, 300 МВт кубаттуулуктагы кичинекей АЭСтерди куруу боюнча келишимде камсыздоочу даяр отунду ташуу жана пайдаланылган отунду өлкөнүн чегинен тышкары жок кылуу үчүн алып кетүү боюнча жоопкерчиликти алат. Кыргызстанда мындай калдыктар сакталбайт жана топтолбойт.
Ошентип, Куловдун сунушу, ал өлкөнүн кызыкчылыгы үчүн дипломатиялык фронтто активдүү иштеп жаткан, актуалдуу болуп көрүнөт жана колдоого арзыйт.
Бул технология гидро-, көмүр-, жел жана күн станциялары менен бирге Кыргызстанга туруктуу электр энергиясын камсыз кылууга мүмкүндүк берет, бул экономикалык өнүгүүнүн ийгилиги жана калктын нормалдуу жашоосу үчүн негизги фактор болуп саналат", - деп жыйынтыктады ал.
