Ума чачы - "Тамак - коргоо"

Сүйүү менен даярдалган тамак - бул жан жана жүрөк үчүн белек. Элдик акыл-эске ылайык: Эгер тамак жан менен жана жакшы маанайда даярдалса, анда бул тамакты жеген адам да жан дүйнөсүнүн тынчтыгын, жакшы маанайын жана руханий байлыгын табат.

Куткаруучу тамактар - бул жөн гана ачтыкты жойгон же ашказанды тойгузган тамак эмес, ал физикалык жана руханий башталыштардын симбиозу. Физикалык башталыш катары бул жерде тамак жана анын ингредиенттери, руханий башталыш катары болсо, кыргыздардын салттары, традициялары, обряды жана жалпы маданияты түшүнүлөт. Жана ушул эки фактордун жыйындысы оорулардан кереметтүү айыктырууларга, жоокерлерге күч жана энергия берүүгө, аялдар менен балдарды оорулардан коргоого алып келди. Бул тамак адамга жакшы маанай жана руханий байлык берет.

Ума чачы

Бул тамактын аты Умай-эне, аялдар жана балдардын коргоочусу болгон атынан келип чыккан. Ал атайын балдар үчүн даярдалган. Көбүнчө бул тамакды алсыз, суук тийген балдарга, ошондой эле кандайдыр бир себептерден улам эмчектен ажыратылган жаш балдарга беришкен. Бул тамакты балага берип жатып, эне: «Бул тамакты мен бербейм, аны сага Умай эне берет, бул кол менин эмес, Умай эненин колу, ал сенин ооруңду жаратат» - деп, баланын ооруп жаткан жерин сылап, бир нече убакыттан кийин балага жакшы болуп калат. Ума чачы энелер үчүн куткаруу болгон. Көчмөнчүлүк учурунда аны кичинекей балдарга беришкен.

Ума чачыны даярдоо үчүн унду күрүчтөн кичине өлчөмдөгү топторго уруп, анан тазаланган кездемеге жайгаштырышкан, тесто токтоп турушу үчүн. Андан кийин аны казанда эритилген майда бышырышкан. Кээде койдун майында бышырышат. Адатта, бала суук тийгенде койдун майын колдонушат.

Кээде, атайын эмчектеги балдар үчүн умачты бышырбай, жөн гана кайнаган сүткө салып, сметана сымал абалга чейин бышырышат. Андан кийин кайнатылган суу куюп, бир нече мүнөттөн кийин сүт кошуп, аздап бышырышат, даяр болор алдында акырында туздашат.

КЫРГЫЗСКА КУХНЯ