Евгения конгуроо гулу / Колокольчик Евгении / Eugenia’s Bell-flower

Евгения конгуроо гулу

Статус: VU. Батыш Тянь-Шанга эндемик (Талас жана Фергана жотолору). Декоративдик, кооз гүлдөгөн өсүмдүк.
Сипаттама. Көп жылдык чөптүү өсүмдүк. Көп баштуу, бутактуу тамыр системасы, кыска сиви түтүктөрү менен жабдылган, өлгөн жалбырактардын кыска чачыктарын камтып, жалбырактарды жыйнаган бош розеткаларды түзөт, кээде гүлдөгөн сабактарды берет. Сабактары 10 - 15 см бийиктикте, жөнөкөй, жука, жипсип, тамыр жалбырактарынан жана жемишсиз бутактардын жалбырактарынан бир аз узун. Төмөнкү жалбырактар розеткалык, узун, узун жука чачыктар менен (5)8 - 10 см узундукта; жалбырактын пластиналары узун ланцет формасында, эки учуна чейин узартылган, курч. Жипсип чачыктарынан дээрлик эки эсе кыска, жалаң, жука, дээрлик бүтүн четтүү, таксыз тиштүү; сабактык жалбырактар линеардык-ланцет формасында, кезектешип, отургучтуу. Гүлдөр 1,5 см узундукта, түз, же жыгылып, жалгыз. Чашекче тескери конус формасында, кошумчалары жок, жалаң, беш тиштүү; тиштери узун, бир аз кыска венчиктен, бирок түтүкчөдөн бир нече эсе узун. Венчик көк, жука конус формасында, курч үч бурчтуу лопастарына терең бөлүнгөн. Жемиш - тескери конус формасындагы куту, кыска, жогорку жагы тегерек, негизинде тешиктер аркылуу ачылат. Уруктары көп.

Биологиялык өзгөчөлүктөр. V-VIII айларында гүлдөйт; VI-IX айларында жемиш берет. Жумуртка менен көбөйүү.

Жалпы жана өлкөдөгү таралышы. Талас жана Фергана жотолору.

Өсүүчү жерлер. Мармордук тоо тектеринин жарыктарында, субальпийдик жана орто тоо белдеринде. Саны. Өтө чектелген.

Чектөөчү факторлор. Аймактарды чарбалык пайдалануу.

Культивация. Маалымат жок.

Мыйзамдуу коргоо чаралары. Специальные меры охраны отсутствуют.

Рекомендованные меры охраны. Түрдүн популяциясын тактоо, толук коргоо, коруучу участокторду бөлүп берүү.

Евгения конгуроо гулу

Eugenia’s Bell-flower
Campanula eugeniae Fed
Статус: VU. Бул декоративдик көп жылдык өсүмдүк Батыш Тянь-Шанга эндемик, мозаикалык таралган жана Кыргызстандагы алты тукумдун эң сейрек кездешет. Түр Талас жана Фергана тоо жотолорунда кездешет жана орто тоо жана субальпийдик белдердеги мармордук тектердин жарыктарында өсөт. Гүлдөө мезгили: май - август, жемиш берүү июнь - сентябрь; көбөйүү генетикалык (урук аркылуу) гана. Табиятта саны чектелген; культивация боюнча маалымат жок; учурда коргоо чаралары жок. Жерди иштетүү чектөөчү фактор болуп саналат. Түрдү коргоо үчүн жашаган аймактарды тактоо жана ботаникалык жаратылыш аймактарын түзүү сунушталууда.