Кара-Суу шаары

Кара-Суу шаары бирдей аталыштагы райондун административдик борбору статусуна ээ.

Ал Ош - Джалал-Абад авто жолу жана темир жолунун жанына жайгашкан кыштак катары негизделген. Бишкекке аралык 650 км, Ош шаарындагы жакынкы аэропортко 22 км. Анын жакынкы аэропорту 24 км алыстыкта жайгашкан. Шаардык чектен Бишкек – Урумчу межрегионалдык маанидеги авто жол жана Европаны, ТМД өлкөлөрүн жана Чыгыш Азияны байланыштырган темир жол өтөт.

2017-жылга карата калкы 25000 адам.

Кара-Суу кыштагынын биринчи документалдык эскерүүсү 1917-жылга таандык.

1965-жылы Кара-Суу шаар статусун алган.

Шаарга жапсарлашкан Сарай айыл өкмөтүнүн аймагы архитектуралык жактан бирдиктүү калктуу пунктту түзөт.

Андан бир нече өнөр жай ишканалары, анын ичинде кайра иштетүү, транспорт, тамак-аш тармактары, соода жана оңдоо-курулуш уюмдары иштейт. Жергиликтүү калкка үй-бүлөлүк кызматтарды сунуштаган жана тамак-аш жана өнөр жай продукцияларын оптом жеткирүү боюнча адистешкен кичи фирмалар активдүү иш алып баратышат.

Шаардын экономикасынын негизин Кара-Суу оптом-соода базары түзөт, ал түштүк Кыргызстан жана жапсарлашкан Өзбекстан жана Тажикстан облустарындагы сатып алуучуларды тейлейт. Базарга товарлар негизинен Кытайдан жана Бишкектеги Дордой базарынан жеткирилет. Жергиликтүү соодагерлерден тышкары базарда Кытай жана Өзбекстан жарандары да иштешет.

Шаарда өнөр жай ишканалары бар, бирок алардын продукциясынын чыгарылышы аз, негизинен жергиликтүү муктаждыктарды камсыздоого багытталган:
АО «Ак-Алтын» (клопок тазалоо заводу)
АО «Аска» (май экстракциялоо заводу)
ГАО «Дан-Азык» (нан азыктары комбинаты)
АО «Улук-Нан» (нан заводу)
АО «Авторемзавод» (ремонт/двигатель)
АО «Сельхозтехника»
ОсОО «Буудай-Нан» (нан азыктары комбинаты).

Шаардык чектин ичинде Шарихан – Сай бажы пунктунун администрациясы, автовокзал, темир жол станциясы, Кыргыз Соода Биримдигинин эл аралык базары жайгашкан, анын аймагында Казакстан, Өзбекстан, Кытай, Кыргызстандан келген орто бизнес иштейт. Базарга продукция жүк авто транспорт менен чоң көлөмдө жеткирилет.

1979-жылы пахта кайра иштетүү жана май өндүрүү заводдорун шаардан чыгарып кетүү планы иштелип чыккан, бирок азыркы күнгө чейин ишке ашырылган жок. Себептери ири масштабдагы иш-чараларды өткөрүү үчүн чоң чыгымдар менен байланыштуу. Билим берүү системасы бала бакчалар, музыкалык жана орто мектептер, гимназия-интернат менен сунушталат.

Шаардын негизги көрнөк-жерлерине ыйык Куранды үйрөнүү борбору жана эки мечит - Имам Аль-Бухари, Имам Ас-Сарахский кирет. Кара-Суу жөнүндө биринчи документалдык булактар 1917-жылга таандык. Ал көп улуттуу калктуу пункт болуп саналат, анын негизги жашоочулары өзбектер жана кыргыздар. Башка улуттардын өкүлдөрүнүн арасында тажиктер, уйгурлар, орустар, казактар, дунганалар, корейлер, армяндар - бул жерге революцияга чейинки мезгилде жана советтик доордо келген көчмөндөрдүн урпактары.

Шаарда 3 бала бакча, 10 орто мектеп, 1 гимназия-интернат жана 1 музыкалык мектеп иштейт. Эресектер арасында билим деңгээли 97% түзөт. Жогорку жана жогорку билимди аягына чыгарбаган калктын пайыздык үлүшү эмгекке жарамдуу бөлүктүн 15,2% түзөт. Орто атайын билимге ээ калктын пайыздык үлүшү эмгекке жарамдуу бөлүктүн 20% түзөт.

Шаарда «Жаштык-Ак-Алтын» футбол клубу жайгашкан, 2003-жылы Кыргызстан чемпиону, 2001, 2002-жылдары Кыргызстан чемпионатынын күмүш медалисти, 1999, 2004—2007-жылдары бронза медалисти. Клуб 2001-2006, 2008-жылдары Кыргызстан Кубогунун финалына жети жолу чыккан жана жети жолу утулуп, үч жолу СКА-ПВО клубуна жана төрт жолу «Дордой-Динамо» клубуна утулган.