Монголиянын Италияга болгон мамлекеттик визити G7 өлкөлөрү менен тышкы саясий өнөктөштүктү түзүү процессин аяктаганын көрсөттү.
Монголия «Жетинчи чоң» өлкөлөрдүн катарында Америка Кошмо Штаттары (үчүнчү коңшулук боюнча стратегиялык өнөктөштүк), Япония (өзгөчө стратегиялык өнөктөштүк), Германия (стратегиялык өнөктөштүк), Франция (эксклюзивдүү өнөктөштүк) жана Канада (жалпы өнөктөштүк) менен өнөктөштүктү орнотууда. Ошондой эле Улуу Британия менен кызматташуу планы иштелип чыккан. Италияга болгон президенттин визити натыйжасында стратегиялык өнөктөштүк түзүлүп, бул катардагы акыркысы болуп калды.
Монголия дароо эле стратегиялык өнөктөш болуп, тең укуктуу өнөктөштүк же кызматташууга негизделген өнөктөштүк сыяктуу этаптарды өткөрүп жиберет. Учурда өлкө он мамлекет менен стратегиялык өнөктөштүктөргө ээ. Соңку эки жылда алардын саны экиге көбөйдү: 2024-жылы Германия жана Казакстан менен, 2025-жылы Түркия жана Италия менен.
«Чоң жыйырма» же G20
G20 (Жыйырма тобу) 19 өнүккөн жана өнүгүп келе жаткан экономикаларды, ошондой эле Европалык жана Африканын союздарын камтыган формалдуу эмес форум болуп саналат. Бул топ дүйнөлүк ИДПнын 85%, дүйнөлүк сооданын 75% жана планетанын эки үчүнчү бөлүгүн түзөт, экономикалык жана геополитикалык кызматташтык үчүн кеңири мейкиндик түзөт.
Монголия G20дан кайсы мамлекеттер менен кызматташып жатканын жана кимдердин бул чеңгелден тышкары калганын кызыктуу.
Монголия Австралия менен ар тараптуу өнөктөштүктү колдойт жана Улуу Британия менен кызматташуудан жалпы өнөктөштүккө өтүү планын иштеп жатат. Өлкө Германия, Индия, Италия, Америка Кошмо Штаттары, Түркия, Түштүк Корея жана Япония менен стратегиялык мамилелерге ээ, ошондой эле Россия жана Кытай менен ар тараптуу стратегиялык өнөктөштүктөрдү түзгөн.
Мындан тышкары, Монголия Канада менен жалпы гүлдөгөн жана туруктуулукту камсыз кылууга багытталган ар тараптуу кызматташтыкты өнүктүрүүдө. Европа менен өнөктөштүк жөнүндө келишим да түзүлгөн.
Алты мамлекет, анын ичинде Аргентина, Бразилия, Индонезия, Мексика, Сауд Арабиясы, Түштүк Африка жана Африканын союзу Монголия менен өнөктөштүк түзбөй калды.
G7 өлкөлөрү Италия менен кошумча кадамдарды жасабай эле түздөн-түз стратегиялык өнөктөштүктү орнотконун белгилеп өтүү керек.
Визит учурунда эки тараптуу монголо-италиялык мамилелерди бекемдөө, экономикалык пайдага жана соода менен инвестицияларды өстүрүүгө басым жасалган. Бул мода жана кашемир сыяктуу тармактарда туруктуу жеткирүү чынжырларын түзүүнү, ошондой эле айыл чарба, жаңылануучу энергия жана энергетикалык өтүш үчүн технологиялар сыяктуу артыкчылыктуу багыттарда чакан жана орто бизнеске жана өнөр жай кызматташтыкка колдоо көрсөтүүнү камтыйт. Монголиянын тышкы иштер министри Батцэцэг Батмөнх: «Италия менен стратегиялык өнөктөштүгүбүз өз ара пайдалуу кызматташтыктын негизин түзсүн жана келечектеги өнүгүүнүн жана туруктуу өсүүнүн катализатору болсун» деди. Бул чын эле маанилүү жыйынтык.
Татар С.Майдар
булак: MiddleAsianNews
