Азык-түлүк жана айыл чарба уюмунун (ФАО) акыркы отчетуна ылайык, адам башына жаңыланган суу ресурстарына жеткиликтүүлүк акырындык менен төмөндөп жатат, акыркы он жылда 7 пайызга кыскарган. Бул маалымат AQUASTAT базасынын жаңыртылган шолосунан алынган.
БУУнун жаңылыктар кызматы билдиргендей, бул жаратылыш гидрологиялык цикли аркылуу толукталган таттуу суу ресурстары жөнүндө сөз болуп жатат.
ФАОнун маалыматына ылайык, Борбордук Азия өлкөлөрүндө 2015-жылдан бери адам башына жеткиликтүү жаңыланган суу ресурстарынын 12 пайызы жоголгон, бул дүйнөдөгү эң жогорку көрсөткүчтөрдүн бири болуп саналат.
ФАО эксперттери суу жетишсиздигин баалоо үчүн «суу стресси» көрсөткүчүн колдонушат, ал суу алуунун көлөмү менен анын запастарынын ортосундагы катышты чагылдырат. Борбордук Азияда «суу стресси» жогорку деңгээлде, анткени бул аймактагы бардык суу алуунун 82 пайызы айыл чарбасына туура келет.
Ошентсе да, ФАО Борбордук Азиядагы суу ресурстарын башкарууда оң өзгөрүүлөрдү да байкайт. Таттуу сууну алуу көлөмү 2015-жылдагы 123 миллион куб метрден 2022-жылы 112 миллион куб метрге чейин 9 пайызга кыскарган, ал эми «суу стресси» 76,8 пайыздан 70,2 пайызга чейин төмөндөгөн, бул 8,6 пайызга кыскарууну билдирет.
Изилдөөнүн маалыматтары дүйнө жүзү боюнча таттуу суу ресурстарына басымдын күчөп жатканын көрсөтүүдө.
2022-жылы дүйнө жүзүндөгү «суу стресси» орточо 18 пайызды түзгөн, бирок кээ бир аймактарда бул көрсөткүч кыйла жогору:
- Түндүк Африка — 121 пайыз;
- Түштүк Азия — 76,7 пайыз;
- Борбордук Азия — 70,2 пайыз;
- Батыш Азия — 65,1 пайыз.
Жогорку деңгээлдеги «стресс» жылдык суу алуулар табигый толуктоонун көлөмүнө жакындап же ашып кеткенин билдирет, бул суу экосистемаларынын жана экономикалардын туруктуулугуна коркунуч туудурат.
ФАО айыл чарба дүйнө жүзүндө суу пайдалануунун негизги сектору экенин баса белгилейт.
Ошол эле учурда, Европа жана Түндүк Америкада айыл чарба үчүн колдонулган суунун үлүшү болгону 34 пайызды түзөт, бирок бул аймактар дүйнөлүк өнөр жай суу алууларынын жарымына жакынын (47 пайыз) түзөт.
Азык-түлүк жана айыл чарба уюмунун баамында, Борбордук Азияны камтыган кээ бир аймактарда суу пайдалануунун натыйжалуулугунда жакшыртуулар байкалууда. Бирок, кургак аймактардын көбүндө жогорку деңгээлдеги «стресс» узак мөөнөттүү адаптация жана суу ресурстарын туруктуу башкаруу боюнча стратегияларды иштеп чыгуу зарылдыгын баса белгилейт.
