Кыргыз Республикасынын Баатыры Кондучалова Кулийпа

Кулийпа Кондучалова

1920-жылдын 15-июнунда, Кара-Жигач айылы, Аламудун району, Чүй облусу — советтик кыргыз мамлекеттик ишмер, Кыргыз ССРинин тышкы иштер министри жана маданият министри.

1938-жылы Фрунзе (Бишкек) педагогикалык техникумун аяктаган. Анын бүтүрүүсүнөн кийин бөлүштүрүү боюнча Куланак айылына (Тянь-Шань облусу) иштөөгө жөнөп, ал жерде эмгек педагогикалык ишмердүүлүгү башталган.

Алгач башталгыч класстардын мугалими болуп иштесе, кийинчерээк жети жылдык мектептин директору болуп дайындалган.

Партийдик ишмердүүлүк

1938—1940-жылдары — мугалим, окуу бөлүмүнүн башчысы, айыл мектебинин директору.

1940-жылдын январь айынан СССРдин партиялык системасына кирген. Алгач Тянь-Шань обкомунун комсомолунун катчысы болуп иштеген. Андан кийин Тянь-Шань облустук жумушчулар депутаттарынын кеңешинин аткаруу комитетинин төрагасынын орун басары, ошондой эле Тянь-Шань обкомунун лектори болуп дайындалган.

1943-1945-жылдары Москвадагы Жогорку партиялык мектепте окуган. Анын аяктаганынан кийин эмгек ишмердүүлүгүн уланткан.

1945—1947-жылдары — Фрунзе обкомунун КП(б) Кыргызстандын пропаганда жана агитация бөлүмүнүн орун басары, «Коммунист» журналынын орун басар редактору, КП(б) Кыргызстандын ЦКсынын аялдар боюнча бөлүмүнүн башчысы,

1947—1948-жылдары — Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин Президиумунун катчысы,

1948—1949-жылдары — Кыргызстандын Джалал-Абад обкомунун КП(б) пропаганда жана агитация боюнча катчысы,

1949—1952-жылдары — Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин орун басары,

1952—1953-жылдары — КП(б) — КП Кыргызстандын ЦКсынын аялдар боюнча бөлүмүнүн башчысы

1953—1958-жылдары — Кыргыз ССРинин Министрлер Кеңешинин орун басары,

1953—1963-жылдары — Кыргыз ССРинин тышкы иштер министри.

1958-жылы К.К. Кондучалова Кыргызстан маданият министри болуп дайындалып, бул кызматта 22 жыл иштеген. Министр катары Кулуйпа Кондучалова улуттук маданият жана искусствонун өнүгүшүндө көптөгөн прогрессивдүү багыттарды жеке баштаган, искусство чөйрөсүндө көптөгөн көрүнүктүү Мастерлерге «өмүр жолун» берген, алар азыр да аны «крестная мать» катары эсептешет. К.К. Кондучалова жетекчилик кылган мезгилде Кыргызстан искусствосу чындап эле эл аралык резонанска ээ болгон.

Кулуйпа Кондучалова менен профессионалдык искусствонун гүлдөп-өсүшү, квалификациялуу маданият кадрларынын бир нече муундарын тарбиялоо байланыштуу. Анын жетекчилиги учурунда кыргыз маданияты дүйнө жүзүндө өзүн көрсөтүүгө мүмкүнчүлүк алды, «бардык желектер» бизге конокко келишти. Кыргызстандыктар планетага көрсөтө турган нерселерге ээ болушту: Чынгыз Айтматовдун прозасынын феномени, опера-балет театрынын фантастикалык көтөрүлүшү, анын афишасында «Таңкы жылдыз – Чолпон» жаркырап турду, жана, албетте, «кыргыз керемети» (мындайча улуттук кинематографиянын жетишкендиктерин улуу орус режиссеру С. Юткевич атаган).

Ал СССРдин Жогорку Кеңешинин 4 жана 5-чы чакырылыштарынын депутаты болуп шайланган, Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин депутаты болуп жети жолу шайланган, Кыргызстандын аялдар съездеринин делегаты.

Сыйлыктар жана наамдар

Кыргыз Республикасынын Баатыры
«Манас» ордени I жана III даражалары
Ленин ордени
Эмгектин Кызыл Туу ордени (2 жолу)
«Ардак Белги» ордени
Кыргызстандын эмгектери үчүн ардактуу ишмер
Курманжан датка эл аралык сыйлыгынын лауреаты
Бишкектин Ардактуу жараны

2013-жылдын 7-сентябрында Бишкекте көз жумган. Жарандык Панихида 2013-жылдын 9-сентябрында Т. Абдымомунов атындагы Кыргыз драма театрында өттү. Ошол эле күнү Ала-Арча көрүстөнүнө коюлган.

Кыргыз Республикасынын Баатыры