Кыргыз Республикасынын тарыхый жана майрамдык даталары: апрель 2013

АПРЕЛЬ

1 – Күлкү күнү
– Райкан Шукурбековдун (1913–1962) туулганына 100 жыл, кыргыз жазуучусу, драматург, юморист
– С. В. Рахманиновдун (1873–1943) туулганына 140 жыл, орус композитору, пианист, дирижер
– Эдмонд Ростандын (1868 – 1918) туулганына 145 жыл, француз акыны жана драматургу
– Эл аралык куштар күнү
2 – Эл аралык балдар китеби күнү
– М. С. Шагиняндын (1888 – 1982) туулганына 125 жыл, жазуучу
3 – Кыргыз Республикасынын бухгалтерлер жана аудиторлор күнү
4 – А. Рыскуловдун (1953) туулганына 60 жыл, акын, Кыргызстандын Лениндик комсомол сыйлыгынын лауреаты, Кыргызстандын маданияттын эмгек сиңирген ишмери
– Томас Майн Риддин (1818–1883) туулганына 195 жыл, англис жазуучу
5 – «Мугалимдер газетасы» (азыркы «Кут билим») республикалык мугалимдер газетасынын биринчи номеринин жарык көргөнүнө 60 жыл (1953)
6 – Рафаэль Сантинин (1483–1520) туулганына 530 жыл, италиялык живописчи жана архитектор
– В. И. Мураделинин (1908–1970) туулганына 105 жыл, белгилүү композитор, СССРдин эл артисти
7 – Апрель Революциясынын баатырларын эскерүү күнү
– Кыргызстандын геологдорунун күнү
– Дүйнөлүк ден-соолук күнү
9 – А. К. Виноградовдун (1888–1946) туулганына 125 жыл, орус жазуучу
10 – А. Масалиевдин (1933–2004) туулганына 80 жыл, Кыргызстандын мамлекеттик жана коомдук ишмери, Кыргыз Республикасынын Баатыры
12 – Дүйнөлүк авиация жана космонавтика күнү
– А. Н. Островскийнин (1823–1886) туулганына 190 жыл, орус драматург
13 – А. В. Александровдун (1883–1946) туулганына 130 жыл, композитор жана хор дирижери
– Демьян Бедногонун (1883–1945) туулганына 130 жыл, орус жазуучу
15 – Эл аралык эстеликтер жана тарыхый жерлер күнү
– Садриддин Айнийдин (1878–1954) туулганына 135 жыл, тажик жазуучу, котормочу, коомдук ишмер
18 – Ю. С. Милютиндин (1903–1968) туулганына 110 жыл, орус композитору
– Мамай Джусуптун (1918) туулганына 95 жыл, Кытайдан келген манасчы
22 – Дүйнөлүк Жер күнү
23 – Дүйнөлүк китеп жана автордук укук күнү. Кыргыз Республикасында китеп күнү
– Морис Дрюондун (1918) туулганына 95 жыл, француз жазуучу, Гонкур сыйлыгынын лауреаты, Француз академиясынын мүчөсү
24 – Эл аралык жаштардын биримдиги күнү
25 – С. М. Буденныйдун (1883–1973) туулганына 130 жыл, Советтик Союздун маршалы, үч жолу Советтик Союздун Баатыры
26 – Интеллектуалдык менчик күнү
– Дүйнөлүк эмгек коргоо күнү
– Тарых илимдеринин доктору Досбол Нура уулунун (1948) туулганына 65 жыл
28 – Кыргызстандын статистика органдарынын кызматкерлеринин күнү
29 – Бишкек шаарынын күнү. 135 жыл негизделгенине (1878)
– Эл аралык бий күнү
30 – Ярослав Гашектин (1883–1923) туулганына 130 жыл, чех жазуучу
– Дунган желим зымдар майрамы

Апрелде белгиленет:
– 75 жыл (1938) Бишкек шаарындагы Ботаникалык бактын негизделгенине

2013-жылы белгиленет:
– Токчоро Джолдошевдин (1903–1937) туулганына 110 жыл, Кыргызстандын көрүнүктүү коомдук жана мамлекеттик ишмери, адабий сынчы, публицист, журналист
– Манасчы Сазана уулу Багыштын (1878–1958) туулганына 135 жыл

«Апрель» же «априллий» сөзү орусча эмес, Византиядан келип чыккан жана эки мааниси бар. Биринчилери аны «апрекус» – күн менен жылытылган, экинчилери «аперире» – ачуу деген глаголдон чыгарышат.

Эски орусча айдын аты – гүлдөгөн, анткени бул айда биринчи жашылчалар пайда болот, жерге ташталган уруктар өнүп чыгат. Апрель – табияттын кышкы уйкудан акыркы жолу ойгонуу убактысы. Эски заманда кыргыздар аны чын куран деп аташкан.