Министрликтин маалыматы боюнча, Кыргызстан 2050-жылга чейин углероддук нейтралдуулукка жетүүнү милдеттенмелеген. Ошондуктан, 2025-жылдын 3-июлундагы № 397 токтому концепцияны жана биринчи этаптын иш-аракеттер планын бекиткен. Планды жаңыртуу жаңы климаттык милдеттенмелерди эске алуу менен актуалдаштыруу үчүн зарыл.
Долбоор биринчи этаптын иш-чаралар планын жаңыртууга багытталган, ал жаңы Улуттук деңгээлде аныкталган салымга (УДАС 3.0) ылайык келиши жана углероддук нейтралдуулукка эффективдүү жылышты камсыз кылышы керек.
Долбоордун негизги милдеттери УДАС 3.0 максаттары жана параметрлерин эске алуу менен каралган чараларды кайра карап чыгуу жана толуктоо, парник газдарынын чыгарылышына таасир эткен бардык негизги экономикалык секторлорду камтуу, уязвимдүү топторду коргоого басым жасап, адилеттүү өтүш принциптерин интеграциялоо жана улуттук кадамдарды эл аралык милдеттенмелер менен шайкеш келтирүү.
Кыргызстан 2019-жылы Париж келишимине кол койгон жана 2021-жылы өзүнүн УДАСын жаңырткан, анда 2030-жылга чейин чыгарылыштарды кыскартуу боюнча чараларды көрсөтүп берген. 2025-жылы УДАС 3.0 сунушталган, ал өлкөнүн климат боюнча амбицияларын 2030 жана 2035-жылдарга чейин күчөтөт. Планды жаңыртуу өлкөнүн климаттын өзгөрүшүнүн кесепеттерине, анын ичинде мөңгүлөрдүн тез эриши жана табигый кырсыктардын жыштыгынын жогорулашына уязвимдүүлүгү менен да байланыштуу.
УДАС 3.0 боюнча, 2030-жылга карата шартсыз максаттар парник газдарынын нетто чыгарылышын 18,44% кыскартууну талап кылат, ал эми шарттуу максаттар базалык деңгээлге салыштырганда 29,66% түзөт. 2035-жылга карата шартсыз максаттар 16,32% кыскартууну, ал эми шарттуу максаттар 38,56% базалык деңгээлден кыскартууну карайт.
Жаңыртылган Иш-аракеттер планында жаңы секторлор — калдыктарды башкаруу жана өнөр жай киргизилген. Агрардык сектордо чаралар олуттуу күчөтүлгөн, ошондой эле жер пайдалануу жана орман чарбасы боюнча. Алгачкы жолу муздатуу тармагында гидрофторуглероддордун чыгарылышын кыскартуу боюнча иш-аракеттер сунушталууда. Жаңы план климаттын өзгөрүшүнүн кесепеттерин жумшартуу (энергетика, өнөр жай, транспорт, айыл чарба, орман чарбасы, калдыктарды башкаруу) жана адаптация (суу ресурстары, айыл жана орман чарбасы, кырсыктардан коргонуу, ден соолук, билим берүү) менен байланышкан кеңири милдеттерди камтыйт.
Жаңыртылган Иш-аракеттер планы УДАС 3.0 негизинде даярдалган жана экология, климаттын өзгөрүшү жана жашыл экономика өнүгүү маселелери боюнча Координациялык кеңеш тарабынан 2025-жылдын 19-сентябрында бекитилген, андан кийин Бразилиядагы Белен шаарында БУУнун климаттын өзгөрүшү боюнча Рамочная конвенциясынын 30-Жыйынына сунушталган.
Өзгөртүүлөрдү иштеп чыгууда адилеттүү жана инклюзивдүү өтүш принциптери эске алынган. Климаттык чаралар социалдык тең салмактуулукту сактоого, уязвимдүү топторду коргоого жана гендердик сезимталдыкка, ошондой эле жумуш орундарынын колдоосуна багытталган. План жашыл инвестицияларды тартууга, төмөн чыгарылыштар менен туруктуу өсүүгө жана мониторинг жана отчеттуулук системасын өнүктүрүүгө багытталган.
Долбоордун токтому республикалык бюджеттен кошумча каражат бөлүүнү карабайт. Иш-чараларды ишке ашыруу мамлекеттик органдардын тиешелүү жылдардагы бюджеттеринде мурунтан пландалган каражаттардын эсебинен, ошондой эле бюджеттен тышкаркы булактардан жүргүзүлөт.
Иш-аракеттер планы
Документти жүктөп алуу
