Президенттин администрациясы «Кыргыз Республикасынын Кылмыш кодексине уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөштү күчөтүү үчүн өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө» мыйзам долбоорун талкууга сунуштады. Бул кадам уюшкан кылмыштуулукту жоюуга, анын финансылык жана идеологиялык негиздерин жоюуга, ошондой эле жарандардын укуктарын жана мамлекеттин кызыкчылыктарын коргоого багытталган өлкөнүн ички саясатынын бир бөлүгү болуп саналат.
Түшүндүрмө жазууда уюшкан кылмыштуулук коомдун жана экономиканын туруктуулугуна негизги коркунучтардын бири болуп калууда деп белгиленген. Ички иштер министрлигинин маалыматы боюнча, Кыргызстанда уюшкан кылмыштуу топтордун жүздөгөн мүчөлөрү, анын ичинде криминалдык иерархияда белгилүү позицияларды ээлеген адамдар активдүү иш алып барууда.
Жаңы чараларга муктаждык 2025-жылы «Уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү» жана «Оперативдүү-издөө иши жөнүндө» мыйзамдардын жаңыланган редакциялары кабыл алынгандан кийин айкын болду, бул мыйзамдар кылмыштуу структураларды, айрыкча цифрлаштыруу жана глобализация шарттарында, натыйжалуу токтото алган жок.
Президенттин администрациясы долбоордун учурдагы мыйзамдык кемчиликтерди жоюуга жана уюшкан жана транснационалдык кылмыштуулукка каршы күрөшүү үчүн жаңы инструменттерди түзүүгө багытталганын баса белгилейт.
Негизги сунуштардын катарына төмөнкүлөр кирет:
- Эскирүү мөөнөтүн жокко чыгаруу
- Жаза чараларын күчөтүү
– уюшкан же транснационалдык кылмыштуу топтун курамында;
– кылмыштуу структуралардын кызыкчылыгында кызматтык абалынан пайдаланып;
– тергөөчүлөргө, прокурорлорго жана тергөө органдарына карата зордук-зомбулук колдонуу менен.
- Кылмыш кодексинин негизги беренелерин жаңылоо жана түшүндүрмөлөрдү тактоо
– уюшкан кылмыштуу топ — кылмыштарды жасоо үчүн түзүлгөн туруктуу адамдар тобу;
– кылмыштуу коом (кылмыштуу уюм) — кылмыштуу ишмердүүлүктү координациялоо үчүн уюштуруу жана жетекчилик кылуучуларды бириктирүү.
Ошондой эле 261 жана 262-беренелерди тактоо пландалууда.
- Жаңы кылмыш курамдарын киргизүү
– 262²-берене: криминалдык иерархияда белгилүү позицияларды ээлеген адамдар үчүн жоопкерчилик.
– 262³-берене: криминалдык идеологияны пропагандалоо үчүн, анын ичинде криминалдык чөйрөдөгү «статус» жөнүндө коомдук билдирүүлөр үчүн жоопкерчилик.
– 263¹-берене: алдын ала убада бербестен кылмыштуу кирешелерди легалдаштырууга катышуу үчүн жоопкерчилик.
Бул чаралар жарандарды кылмыштуу структураларга тартууну алдын алуу, жаштардын криминалдашуу деңгээлин төмөндөтүү жана криминалдык субкультуранын идеологиялык таасирин басуу үчүн багытталган.
Долбоор ошондой эле тергөө органдарынын ишине кийлигишүү, коркутуулар, зордук-зомбулук, мүлктү жок кылуу, курал колдонуу жана кылмыштуу уюмдардын кызыкчылыгында жеке коргонуу структураларын тартуу үчүн жаза чараларын күчөтүүнү сунуштайт.
Мындан тышкары, кылмыштуу коомдордун кызыкчылыгында далилдерди жасалмалоо жана алардын ишмердүүлүгүн жашыруу үчүн кылмыш жоопкерчилиги киргизилет.
