Шаршеналиева Зарыл Шаршеналиевна
Шаршеналиева Зарыл Шаршеналиевна
Химия боюнча илимдердин доктуру, профессор, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген илим ишмери. 1935-жылы туулган. 1959-жылы Москва текстиль институтунун химия-технология факультетин аяктаган.
Учурда Кыргыз-Россия Славян университетинде иштейт.
Табигый бирикмелер - целлюлоза жана анын туундулары боюнча белгилүү окумуштуу. Анын жетекчилиги астында целлюлозанын ар түрдүү реагенттер менен өз ара аракеттенүүсүн изилдөө боюнча чоң цикл иштери жүргүзүлгөн, экологиялык жактан таза жана экономикалык жактан пайдалуу технологияларды түзүү максатында ар түрдүү химиялык продукттарды алуу, анын ичинде атайын максаттагы продукцияларды алуу.
Жаңы ресурстарды үнөмдөөчү технологияларды түзүү боюнча иштеп чыккан долбоорлордун катарына атайын продукциялар үчүн целлюлозанын жогорку энергиялуу нитроэфирлерин алуу; пластмасса буюмдары үчүн порошок түрүндөгү целлюлозаларды алуу; айыл чарба жандыктарын дарылоо үчүн лигноцеллюлоздук препараттарды алуу; радиоактивдүү элементтер жана оор металлдар менен ууланган учурда биринчи жардам көрсөтүү үчүн профилактикалык каражат катары илим жана саламаттыкты сактоо практикасы үчүн антидот катары катионитти алуу кирет.
Илим тармагындагы көп жылдык жемиштүү ишмердүүлүгү, илимий кадрларды даярдоо, коомдук жашоодо активдүү катышуусу үчүн Республикалык профсоюз комитетинин, ВДНХнын, Кыргыз ССР Жогорку Кеңешинин Ардак грамоталары, КПССтин ЦКсынын Ардак грамота, ВЦСПС, СССР СМ, В. И. Лениндин туулган күнүнүн 100 жылдыгына арналган «Эрдик эмгеги үчүн» юбилей медалы, «Эмгектин ветераны» медалы, Кыргыз Республикасынын Билим берүү, илим жана маданият министрлигинин Ардак грамотасы менен сыйланган.
Анын жетекчилиги астында 1 доктордук жана 6 кандидаттык диссертация корголгон.
Жалпысынан 176 илимий эмгек жарыяланган, анын ичинен 5 монография жана 39 атайын отчет, 12 ойлоп табуу автору.
Негизги ойлоп табуулар:
1. Линттен целлюлозаны алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 201905,1966.
2. Порошок түрүндөгү целлюлозаны алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 952851,1982.
3. Моносахариддердин натрий галогениддери менен кош туздарын алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 1006440,1983.
4. Хлорланган целлюлоза камтыган материалды алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 1548183,1990.
5. Крон кислотасынын жана диэтиламина же пиперидинин тузун алуу ыкмасы. Автордук күбөлүк № 1728118,1992.
