Шукуров Джапар Шукурович

Шукуров Джапар Шукурович (1906-1963),

тилчи, түрколог, Кыргызстандагы илимдин уюштуруучусу, филология илимдеринин кандидаты

Кыргыз. Чүй облусунун Кант районундагы Сынташ айылында төрөлгөн.

Токмок балдар үйүнүн тарбиялануучусу. Кыргыз ССРинин Наркомпросунун Алай-Памир экспедициясынын катышуучусу (1927).

Орто Азия мамлекеттик университетин аяктаган. Ташкенттеги Орто Азия мамлекеттик пландоо институтунда илимий кызматкер болуп иштеген, Киргосиздаттын директору, тил, адабият жана тарых институтунун директору, Кыргыз ССРинин билим берүү министри, Кыргыз ССРинин АНнын президиумунун биринчи орун басары, Кыргыз ССРинин АНнын ИЯЛ секторунун башчысы болгон.

1948-1949-жылдары Молдо Кылычтын тилин изилдегендиги үчүн улутчулдук айып менен куугунтукталган. Диссертация темасы: “Молдо Кылычтын тили“ (Кыргыз жазмаларынын тарыхына).

«Русско-киргизского словаря» (1944, 1955, 1957, 1975, 1988) авторлорунун бири. «Киргизско-русского словаря» (акад. К.К.Юдахын менен, 1965) жана «Кыргыз тилинин түшүндүрмө сөздүгү» (1969, 1984) даярдоого чоң салым кошкон.

1947-жылы Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин депутаты жана президиумунун мүчөсү болгон.

«Знак почета», «Трудового Красного Знамени», «Красная звезда» ордендери, СССР медалы, Кыргыз ССРинин Жогорку Советинин Ардак Грамотасы менен сыйланган.

Негизги эмгектери:

1. Алай диалекти боюнча материалдар. “Белек Е.С.Малову” китебинде, Фрунзе. 1946.
2. Кыргыз терминологиясынын принциптери. ИЯЛИ КирФАНдын эмгектери, Фрунзе, 1952, №3.
3. Кыргыз тилиндеги татаал сөздөр. Фрунзе, 1955.
4. Кыргыз тилиндеги фразеологиялык айкалыштар жөнүндө. Кыргыз ССРинин АНнын тил жана адабият институтунун эмгектери, ж. 7, 1956.
5. Жариялануулар жана материалдар. Татаал сөздөр жана башка чыгармалары. Бишкек, 2002.