Акыркы жылдары өлкө деңиз илимине активдүү инвестиция салып, Табигый ресурстар министрлигинин колдоосу менен дүйнөдөгү эң ири жарандык изилдөө флотторунун бирин түздү. Бул кемелер дайыма тереңдик экспедицияларын өткөрүп, деңиз түбүнүн рельефи, суу астындагы агымдар жана океандын акустикалык мүнөздөмөлөрү боюнча маалыматтарды чогултат. Алгачкы көрүнүштө бул таза илимий иш катары көрүнгөнү менен, чогултулган маалыматтар суу астындагы кемелердин навигациясы жана минералдык ресурстарды изилдөө үчүн колдонулушу мүмкүн.
2024-жылдын башында Xiang Yang Hong 03 изилдөө кемеси Мальдив жана Шри-Ланка суу аймактарында өлчөмдөрдү алып, бул Индия жана анын деңиздеги союздаштарынын арасында кооптонууну жаратты. Офийцалдуу миссия илимий деп жарыяланганына карабастан, эксперттер чогултулган маалыматтардын коргонуу маанисине ээ болушу мүмкүн экенин белгилешет. Ошондой эле Тынч океанда, арал мамлекеттерине жакын жерде да ушундай экспедициялар өткөрүлүүдө.
Пекин параллелдүү түрдө Кука жана Тонга сыяктуу кичинекей арал мамлекеттери менен кызматташтыкты өнүктүрүүдө, деңиз изилдөөлөрү, технологияларды өткөрүп берүү жана адистерди даярдоо боюнча өнөктөштүктү сунуштоодо. Бул өз ара аракеттенүү бул өлкөлөр үчүн инфраструктураны жана илимий мүмкүнчүлүктөрдү өнүктүрүү дегенди билдирет, бирок эксперттер мындай программалар экономикалык көз карандылыкка жана саясий лоялдуулукка алып келиши мүмкүн экенин эскертет.
Кытай ошондой эле деңиз түбүндөгү минералдык ресурстарды изилдөө жана казып алуу боюнча көңүл бурууда. Кытайдын деңиз минералдык ресурстарды изилдөө жана иштеп чыгуу ассоциациясы (COMRA) Эл аралык деңиз түбү органы тарабынан кобальт, никель жана редкоземель элементтерине бай участкаларды изилдөө үчүн лицензияларды алды — бул жогорку технологиялар жана келечектеги энергетика үчүн негизги материалдар.
Аналитиктер океанографияны тышкы саясаттын инструменти катары колдонуу глобалдык атаандаштыктын жаңы формасын чагылдырат деп белгилешет. Маалыматтарга, технологияларга жана инфраструктурага контролдук жүргүзүү аймактарга контролдук жүргүзүүдөй эле маанилүү болуп калууда. Бул контекстте Кытай акырындык менен илимий жана маалыматтык артыкчылыктарды түзүп жатат, бул экономикалык жана саясий таасирге айлануусу мүмкүн.
Индия, Австралия, Япония жана АКШ сыяктуу өлкөлөр үчүн бул чакырык жаратууда: мындай стратегияга каршы турууга кыйын, эл аралык илимий кызматташтыкты шек жаратпай. Наблюдателдер арал мамлекеттери менен биргелешкен программаларды өнүктүрүү жана илимий маалыматтарды ачык кылуу эффективдүү жооп болушу мүмкүн деп эсептешет.
Кытайдын океанографиядагы активдүүлүгү дүйнөлүк саясаттагы кеңири өзгөрүүнү чагылдырат: XXI кылымда илим жана технологиялар таасир инструментине айланып жатат. Бул контекстте океандарда "илимий катышуу" үчүн күрөш күч балансын жана регионалдык мамилелердин архитектурасын келечекте олуттуу таасир этет.
Источник: https://www.irrawaddy.com/opinion/guest-column/chinas-new-power-tool-the-nefarious-uses-of-oceanography.html?fbclid=IwY2xjawN8oxlleHRuA2FlbQIxMQBzcnRjBmFwcF9pZAwzNTA2ODU1MzE3MjgAAR7frKWWJdujNv2iM2cLDhASxrvkNf-WJA5L71i0s9_u_56rjMnQbQX_LDlClg_aem_pEHNxjEjbcVr6Q0bj9h_rQ
