20-ноябрдан баштап Өзбекстандын Гидрометеорология агенттиги (Узгидромет) жарандарды атмосферанын начарлашуусу жөнүндө күн сайын маалымдап, көчөдө маска кийүүнү катуу сунуштады. Автоматтык станцияларга ылайык, борбордо PM10 үлпүлдөк бөлүкчөлөрдүн деңгээли 299 микрограмм кубометрге жетти — бул 300 мкг/м³ болгон чектелген концентрацияга жакын. Бирок PM2.5 деңгээли 202 мкг/м³ жетип, бул 60 мкг/м³ нормадан 3,4 эсе жогору.
Узгидромет бул булгануунун өсүшүн температуранын кескин өзгөрүүлөрү менен түшүндүрөт, бул атмосфералык инверсиянын пайда болушуна шарт түзөт. Натыйжада булгануу заттары атмосферанын төмөнкү катмарларында калат. Адистер жагымсыз метео шарттар дагы бир нече күн сакталат деп эскертет, ошондуктан көчөдө болуу убактысын чектеп, коргоочу маскаларды колдонуу сунушталат.
Ноябрь айынан бери Узгидромет PM2.5 жана PM10 концентрациялары жөнүндө маалыматтарды Telegram-каналы аркылуу активдүү бөлүшүп, маалыматты шаар карталары менен коштоп келет. Мурда агенттик тек гана жылдык булгануу көрсөткүчтөрүн жарыялаган, деп маалымдайт «Газета.uz».
2024-жылдын майында бекитилген жаңы санитардык нормалар СаНПиН 0053−23 боюнча PM2.5 жана PM10 үчүн чектелген маанилер 60 жана 300 мкг/м³ түзөт. Ошол эле учурда Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму PM2.5 үчүн 15 мкг/м³ жана PM10 үчүн 45 мкг/м³ сыяктуу кыйла катуу нормаларды сунуштайт.
Узгидромет кыштын келиши менен жыл сайын булгануунун өсүшү байкаларын белгилейт, бул катуу отундун көбөйүшү менен байланыштуу. Негизги көмүрдү колдонгондор теплица чарбалары, фабрикалар жана заводдор болуп саналат.
Теплица чарбалары коомчулук жана жергиликтүү бийлик тарабынан сынга алынды. Ташкент бийлиги аларды абаны булгандырууда айыптап, экологиялык нормаларды бузгандыгы үчүн жүздөн ашык теплицанын ишин токтотту. 58 теплица ээси административдик жоопкерчиликке тартылды.
Жыйында, президент Шавкат Мирзиёевдин жетекчилиги астында экологиялык абалды жакшыртуу боюнча чаралар талкууланды. Ал экологиялык тармакты башкарууда көзөмөлдү жана ачыктыкты күчөтүүнүн зарылдыгына көңүл бурду. Энергетика министрлигине жана жергиликтүү администрацияларга теплицалардын газды колдонушун баалап, газ таратуучу тармактардагы көйгөйлөрдү чечүү тапшырылды. Ошондой эле, энергияны үнөмдөөчү жылытуу технологияларын киргизүү жана биогаз, күн панелдери сыяктуу альтернативдүү энергия булактарына өтүү приоритеттердин катарында турат.
