Жакында жарыяланган 2025-жылга карата мыйзам үстөмдүгү индексинин отчету, Дүйнөлүк адилеттик долбоору (World Justice Project) тарабынан даярдалган, 143 мамлекетти камтыйт. Бул рейтинг жарандардын сурамжылоолору жана адистердин пикирлерине негизделип түзүлөт, алты негизги критерийлерди, анын ичинде мамлекеттик бийликтин чектелиши жана жарандык жана кылмыш иштериндеги сот системасынын натыйжалуулугун баалайт. Ар бир өлкөгө 0дөн 1ге чейин балл берилет, бул жерде 1 мыйзамдын үстөмдүк принциптеринин толук сакталуусуна, ал эми 0 — алардын толук жоктугуна жооп берет.
WJPнын маалыматы боюнча, 2025-жылы индекс деңгээли 68% өлкөлөрдө төмөндөгөн, ал эми өткөн жылы мындай өлкөлөр 57% болгон. Монголия, 66-орундан 67-орунга түшкөнүнө карабастан, 2024-жылга салыштырмалуу 0.53 баллын сактап калды, Түштүк-Чыгыш Азия жана Тынч океан өлкөлөрүнүн арасында 8-орунду ээлеп турат.
Жакын коңшулардын арасында, Кытай 0.48 балл алып 92-орунду, Россия 0.41 балл алып 119-орунду, ал эми Казахстан 0.54 балл алып 66-орунду ээледи.
Мыйзам үстөмдүгү индексинин эң жогорку көрсөткүчтөрүнө ээ болгон өлкөлөрдүн арасында Дания (0.90), Норвегия (0.89) жана Финляндия (0.87) белгиленет.
Ондукка киргендер: Швеция (4-орун, 0.85), Жаңы Зеландия (5-орун, 0.83), Германия (6-орун, 0.83), Люксембург (7-орун, 0.83), Ирландия (8-орун, 0.82), Нидерланды (9-орун, 0.82) жана Эстония (10-орун, 0.82). Америка Кошмо Штаттары 0.68 индекс менен 27-орунду ээлейт.
Рейтингдин эң төмөнкү жагында Камбоджа (141-орун, 0.31), Афганистан (142-орун, 0.31) жана Венесуэла (143-орун, 0.26) жайгашкан.
Мыйзам үстөмдүгү индекс (Rule of Law Index® 2025), Дүйнөлүк адилеттик долбоору (WJP) тарабынан иштелип чыккан, дүйнө жүзү боюнча мыйзам үстөмдүгү боюнча адамдардын тажрыйбасы жана түшүнүгүн баалаган жылдык сериядагы акыркы отчет болуп саналат. Бул индекс мыйзам үстөмдүгү боюнча оригиналдуу жана көз карандысыз маалыматтын негизги булагы болуп саналат, жана WJP бул инструмент мыйзамды бекемдөөгө багытталган программаларды иштеп чыгууга, саясий чечимдерди кабыл алууга таасир этүүгө жана изилдөөлөр үчүн маалымат берүүгө жардам берет деп үмүттөнөт.
Татар С.Майдар
булак: MiddleAsianNews
