Бул ай волонтерлор үчүн чыныгы ачылыш болду: алар окуучулар менен достошуп, мугалимдер менен тажрыйба алмашып, Бишкек жана Ош шаарларынын атмосферасына кирип, Кыргызстанды достук жагынан ачышты.
Кээ бир волонтерлор Кыргызстандын түштүк борборунда өткөн айдын таасирлери менен бөлүшүүгө мүмкүнчүлүк алышты. Алардын тажрыйбасы окутуу жана маданий алмашуу боюнча көз караштарын өзгөрттү.
Олег Морозов, Кыргызстанда биринчи жолу болгону, Ош шаарындагы Валентина Терешкова атындагы №11 интернат мектебинде иштеди. Ал мектепте жана шаарда жашоого тез көнүп, тилдик өзгөчөлүктөр жана жергиликтүү табияттын кооздугу менен таң калганы, ошондой эле окуучулар менен мугалимдердин жылуу кабыл алуусунан ырахат алды.
Вероника Бондаренко да биринчи жолу Ошко келди. Алгачкы мүнөттөрдө аны балдардын жылмаюулары жана көңүл бурушу курчап алды, ал эми балдарга толгон коридор достук атмосферасынын жаркын күбөсү болду.
Интервьюда VB.KG волонтерлор мектеп жана балдар тууралуу таасирлери менен бөлүштү.
- Мектеп жана окуучулар тууралуу биринчи таасирлериңиз кандай болду?
Олег: - Алгачкы эмоцияларым өтө оң болду. Балдар абдан жоопкерчиликтүү, дайыма саламдашышат, бул жагымдуу. Орусиядагы мектептерде балдар адатта ызы-чуулатып жатышат, ал эми бул жерде тынч. Бул жерде, Орусиядагыдай, балдар маданияттуу, бирок бул жерде чын жүрөктөн кызыгуу бар — алар "кадимки" жана "жаңы" тууралуу сурашат. Бул кадимки эмес, жагымдуу болду.
Вероника: - Мектеп жана балдар тууралуу менин биринчи таасирлерим абдан жакшы. Бизди окуучулар коридорго тизилип тосуп алышты. Бардыгы жылмайып, бизди көрүүгө чын жүрөктөн кубанышты. Мен катуу атмосфераны күтүп жатканмын, бирок чыныгы энергия уюлунда болдум! Алгачкы көзгө уруучу нерсе — бул балдардын чоң, кызыкчылыктуу көздөрү, алар дароо мен менен сүйлөшүүгө аракет кылышты. Көпчүлүгү орусча үйрөнүп жатышса да, орус адамдарын биринчи жолу көрүштү. Сабактарда — таң калыштуу ызы-чуулар жана күлкү. Балдар мени көрүүгө абдан кубанышты, ал甚至 мени кучактап алышты. Атмосфера жандуу жана түз болду. Мен дароо эле мени бул жерде күтүп жатышканын түшүндүм.
- Мугалимдер сизди кандай тосуп алышты?
Олег: - Мугалимдер да бизди жылуу тосуп алышты. Алар дароо биз тууралуу жана биздин ишибиз тууралуу сурап башташты. Биз тез эле кандайча иштешебиз жана кайсы темаларды талкуулайбыз деп сүйлөштүк. Алгачкы мүнөттөрдө эле биз бир толкундамыз деп түшүндүк.
Вероника: - Мугалимдер жана администрация мага абдан жакшы мамиле кылышты, дээрлик үй-бүлөдөй. Алар мени дароо мугалимдер бөлмөсүнө чакырып, чай жана таттуулар менен сыйлашты. Башында бир аз тартынуу сезилди, бирок ал тез эле жоголду. Кесиптештерим мага чыныгы жардамчылар болуп калды: сабактарды кантип өткөрүү керектигин айтып беришти, ал эми бир мугалим менин балдар менен сүйлөшүшүм үчүн алардын тилинин негиздерин үйрөтүүгө да киришти. Бул абдан таасирдүү болду.
- Тилдик кыйынчылыктар болду беле?
Олег: - Кээ бир учурларда кыйынчылыктар болду, айрыкча аспирант менен сүйлөшүүдө, ал биз менен иш-чаралардын планын түзүп жатты. Анын орусча сүйлөшүү боюнча тажрыйбасы чектелүү эле, ал эми башка мугалимдер менен ал англисче сүйлөшөт, бул байланышта кыйынчылыктарды жаратты. Башка мугалимдер бизге жардам беришти. Ал кээде орусча сүйлөшүүгө аракет кылды, бирок бул ар дайым оңой болгон жок. Жалпы алганда, тилдик тоскоолдуктар бар, анткени бул жерде көпчүлүк кыргызча сүйлөшөт, бирок биз аны акырындык менен жеңип жатабыз.
Вероника: - Мен тилдик кыйынчылыктарды күтүп жатканмын, жана алар болду! Бирок бул көбүнчө кызыктуу чакырыкка айланды, көйгөйгө эмес. Менин мектебимде балдар кыргызча жана өзбекче сүйлөшөт, бул кээде ишти кыйындатты. Көпчүлүк үчүнчү класстын окуучулары орусча жакшы түшүнүшөт, бирок кээде айтылышында ката кетиришет. Алар түшүнбөй калганда, биз активдүү ишарат кылып, тактага сүрөт тарттык жана башка балдарды "переводчиктер" катары тарттык. Алар өз ойлорун же мени түшүнгөндө көздөрү жаркырап кетти. Бул өз ара жардамдашуу учурлары баа жеткис болду.
- Сизге табиятты көрүүгө жана шаардан чыгып кетүүгө мүмкүнчүлүк болду беле?
Олег: - Ооба, бул жерде табият таң калыштуу. Тоолор ар тарапта, жана бул мага абдан жагат. Шаардын борборунда Сулейман-Тоо тоосу бар, аны биз алда канча мурда көрүп келдик. Биз ошондой эле шаардан чыгып, ат менен серуендеп келдик — бул унутулгус тажрыйба болду! Биз кесиптештерим менен кийинки дем алышка чыгууну күтүп жатабыз, жергиликтүү табиятты изилдөөнү улантуу үчүн.
Вероника: - Кыргызстандын табияты жөн гана таң калыштуу. Саякатка чыкпастан мурда мен жергиликтүү пейзаждар тууралуу көп окудум, бирок аларды өз көзүм менен көрүү — бул башкача. Терассалардан көрүнгөн тоолор, жылуу күн жана асман унутулгус таасир калтырды. Мен шаардан чыгып, Сулайман-Тоо тоосун көрүп, ат менен серуендеп, тоо абасын сезип келдим. Тоолордун улуулугу адамды чоң бир нерсеге таандык экенин сезүүгө мажбурлайт. Бул менин жүрөгүмдө түбөлүккө калат.
- Сизге адамдар жана шаар атмосферасы кандай болду?
Олег: - Бул жерде атмосфера абдан жагымдуу. Адамдар тынч, алар сизге кызыгып карашпайт, бул алардын келгендерге көнгөндүгүн билдирет. Жалпы алганда, адамдар жакшы, кээде өздөрү жардам сунушташат. Шаарда кызыктуу парктар жана чоң стадион бар, атмосфера уюттуу.
Вероника: - Ош шаарындагы адамдар жана атмосфера — бул өзгөчө бир окуя. Бардыгы абдан ачык жана конокпоз, чын жүрөктөн сизге кызыгышат. Алар сиздин келип чыгышыңыз тууралуу сурашат, өздөрүнүн окуяларын бөлүшүшөт жана кайда баруу керектиги боюнча кеңеш беришет. Алар мөмө-жемиштер менен сыйлашат жана ийгилик каалашат. Шаардагы атмосфера абдан жылуу жана үй-бүлөлүк, анын чуркагандыгына карабастан. Аракеттешүүнүн мааниси сезилет.
- Бул проект биздин өлкөлөрдү жакындаштырууга жардам береби?
Олег: - Албетте, жардам берет. Проект балдарга багытталган, жана алар — биздин келечегибиз. Мектеп окуучулары менен иштөө аркылуу, биз аларга элдерибиздин окшоштугун түшүнүүгө жардам беребиз, биз достошуп, жакындаша алабыз. Бул балдардын орус элінен колдоо күтүп, жана тескерисинче, түшүнүшү үчүн маанилүү. Бул биздин элдерди жакындаштырат.
Вероника: - Албетте, бул саясаттын деңгээлинде эмес, адамдын жүрөгүнүн деңгээлинде болуп жатат. Качан сиз жөн гана өлкө тууралуу окуп жатканда эмес, ал жерде жашап, анын келечеги — балдар менен иштесеңиз, мугалимдер менен чай ичип, жалпы кыйынчылыктарга күлсөңүз, анда бардык жасалма чектер жоюлат. Мен эми жөн гана "Россиянын жараны" эмес, Ош шаарындагы бул мектептин бир бөлүгү болуп калдым. Мен балдар аркылуу башка маданияттын өкүлү — ал алыстагы жана бөтөн эмес, дос боло ала турган адам экенин көрүштү деп үмүттөнөм. Бул чыныгы жакындашуу.
- Сиз үйгө кандай таасирлерди алып кетесиз? Эсиңизде эмне калат?
Олег: - Албетте, мен мектеп тууралуу таасирлеримди алып кетем. Ал уникалдуу, өз атмосферасы жана маданияты бар. Балдар кызыктуу, алар көңүл буруп, мен айтып жаткан нерселерге кызыгышат.
Шаар да эсимде калат: анын курулушу, кичинекей үйлөр, кээде көп кабаттуу имараттар, бирок негизинен — төмөн үйлөр. Парктар, атмосфера жана табият. Айрыкча, шаар борборунда чоң тоо бар, ал эми Ош шаары тоолор менен курчалган жазыкта жайгашкан. Алар тумандан чыгып келгенде, бул көрүнүш жөн гана таң калыштуу.
Вероника: - Мен таасирлерге толгон чемоданды алып кетем. Эсимде түбөлүккө балдардын жылмаюулары жана кучакташулары, жаңы бышырылган лепешканын жана пловдун даамы, тоо абасы жана балдардан алынган баа жеткис белектер — сүрөттөр жана "Биз сени сүйөбүз" деген жазуулар калат. Бирок эң негизгиси — менин керек болуп, түшүнүлгөнүмдү сезүү. Мен бул тажрыйба үчүн чоң ыраазычылык сезимин баштан кечирем, ал мени өзгөрттү.
Сүйлөшүүнүн аягында волонтерлор Ош шаарындагы иштери Русский үйүнүн колдоосу менен жеңил болгонун белгилешти. Русский үйүнүн кызматкерлери мектеп директорлору менен байланыш орнотууга жардам беришти, практиканын башында аларды коштоп, зарыл болгон уюштуруу жардамын көрсөтүштү. Бул колдоонун аркасында волонтерлор тез эле көнүп, өздөрүн ишенимдүү сезишип, балдар жана мугалимдер менен иштөөгө көңүл бурууга мүмкүнчүлүк алышты. Алар Русский үйүнө жылуу кабыл алганы жана практиканын бардык учурунда туруктуу колдоо көрсөткөндүгү үчүн чын жүрөктөн ыраазычылык билдиришти.
