Кочкор айылында Абайылда уулу Шербото баатырына эстелик орнотулду

Анна Федорова Жергиликтүү жаңылыктар / Өзгөчө
VK X OK WhatsApp Telegram
Нарын облусунда, Кочкор районунда, XIX кылымдын көрүнүктүү кыргыз баатыры Абайылда уулу Шерботонун эстелигинин салтанаттуу ачылышы болуп өттү.

Монумент Геннадий Базаров атындагы «Чолпон» кинотеатрынын алдында, тарыхый маанилүү фигураларга арналган скульптуралар коюлган аллеяда орнотулган. Шербото Абайылда уулу ошондой маанилүү инсандардын бири болуп саналат.

Ачылыш аземине райондук администрациянын өкүлдөрү жана Шерботонун урпактары катышты. Сөз сүйлөгөндөр анын эрдиктери жана баатырдыгы мектептердин тарых китептерине киргизилүүсүнүн маанилүүлүгүн белгилешти.

Урпактардын маалыматы боюнча, Шербото 1795-жылы төрөлгөн жана 1880-жылдардын башында дүйнөдөн өткөн. Бул маалымат анын мавзолейинде орнотулган табличкада жазылган. Бирок тарыхчы Кыяс Молдокасымов Алматы архивинде 1886-жылга таандык жазуу бар экенин белгилеп, анда Шербото 88 жашында, Темир-Болот волостунда тирүү катары катталган. Бул анын 1798-жылы төрөлүп, 1888-жылдан кийин дүйнөдөн өткөн болушу мүмкүн экенин көрсөтүп турат.

XVIII кылымда түндүк кыргыздардын бийи Черикчи Темир уулу калмактардын чабуулдарынан качып, эли менен Фергана өрөөнүнө көчүп, 1730–1740-жылдары Андижан шаарын башкарган. Кийинчерээк ал өз жерине кайтып келген. Анын уулу Абайылда да калмактар менен күрөшкө катышкан баатыр катары белгилүү болгон.
Абайылда Черикчи уулу биринчи жубайы Ботокөздөн тогуз уул, алардын арасында Шербото, Нарбото жана Төрөгелди бар. Экинчи жубайынан Шеримбек жана Ыбыке, үчүнчү жубайынан Кыдык төрөлгөн. Абайылдан он эки уулдун алтоо белгилүү баатыр болуп, «Абайылдын алты арыстаны» катары тарыхка кирген.

Шербото, бир туугандары менен бирге, кыргыз жерлерин коргоп, ар кандай согуштарга катышкан. Төрөгелди Абайылда уулу Ормон хандын аскер башчысы болгон, ал эми Шербото, улук бир тууган катары, аны аскердик ишке үйрөтүп келген.

Элдик уламыштарда Шерботонун эрдиктери тууралуу көптөгөн окуялар сакталган. Алардын бири казак жерлерине аттардын табынын артынан баруу тууралуу, анда анын бир тууганы Нарбото оор жаракат алган. Рискке карабастан, Шербото аны согуш талаасынан алып чыккан. Ошондой эле ал 1846-жылы казак султаны Кенесарынын аскерлерине каршы болгон согуштарга катышып, таң калыштуу баатырдык көрсөтүп, бул тууралуу Белек Солтоноевдин «Кызыл кыргыз тарыхы» китебинде жазылган.

Шербото сыйлуу жана бай адам болгон, 11 баласы бар жана узак өмүр сүрүп, кадыр-баркка ээ болгон. Анын күмбөзү Дөң-Алыш айылында жайгашкан, ал жерде мавзолей да бар. Анын урматына чоң ат чабыштар менен эскерүү аштары өткөрүлгөн, аларга Кыргызстан боюнча атчандар чогулган.

Убакыттын өтүшү менен мавзолей бузулуп кеткен, 2022-жылы Шерботонун урпактары эстелик орнотуп, аймакты тосмолошкон. Азыркы учурда баатырдын урпактары Кызыл-Дөбө айылында жашашат.

VK X OK WhatsApp Telegram

Дагы окуңуз:

Калыгул БАЙ УУЛУ

Калыгул БАЙ УУЛУ

Калыгул БАЙ УУЛУ(1785-1855)-ойчул, «заманисттер» философиясынын өкүлү, Борбордук Азиядагы суфийдик...

Комментарий жазуу: