«Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинети тарабынан «Кыргыз Республикасынын Салык кодексинин 307-беренесин ишке ашыруу боюнча чаралар жөнүндө» токтомуна өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу» деп аталган долбоор, ЕАЭБ өлкөлөрүнөн импорттолгон товарларга салык базасын эсептөө үчүн «рискке багытталган» системаны колдонууга байланыштуу, 307-беренеге ылайык. Экономика министрлиги ЕАЭБдан импорт үчүн НДС боюнча «риск-базаны» аныктоо эрежелерин кайра карап чыгууга багытталган.
Өзгөртүүлөр 2025-жылдын 12-февралындагы №37 Кыргыз Республикасынын мыйзамына ылайык иштелип чыккан, ал салык салууга байланыштуу бир нече мыйзам актыларына өзгөртүүлөрдү киргизет.
Долбоордун негизги өзгөртүүлөрү
1) Негизги токтом №60тын 2-пунктундагы каталарды оңдоо
«Каржы министрлиги» деген текстти «Министрлер кабинети» деп өзгөртүү сунушталууда.
2) ЕАЭБ өлкөлөрүнөн товарлар үчүн НДС салык базасын аныктоо жана колдонуу тартибин өзгөртүү
«Ири салык төлөөчү» жаңы категориясы киргизилет: бул, бекитилген критерийлер жана тартип боюнча ыйгарым укуктуу салык органынын чечими менен ири салык төлөөчүлөрдүн тизмесине киргизилген субъект.
НДС боюнча «риск-базаны» эсептөө формуласы өзгөртүлөт:
Риск белгилери бар НДС салык базасы товар позициясынын орточо арифметикалык баасынан (Сц) 30%га төмөндөтүү менен эсептелет:
НБ = Сц − (Сц × 30%).
Орточо бааны (СУР) эсептөө процессине тактоо киргизилет:
- ЕАЭБ өлкөлөрүнөн импорттолгон товарлардын орточо баасы салык кызматынын акыркы 9 отчеттук айдагы маалыматтарына негизделген риск башкаруу системасы аркылуу аныкталат. Маалымат булактарына төмөнкүлөр кирет:
- товарларды алып келүү жана жанама салыктарды төлөө боюнча арыздар;
- сыртка соода ишмердүүлүгүнүн катышуучуларынын электрондук эсеп-фактуралары;
- товарлар боюнча декларациялар.
Эгер ири салык төлөөчү боюнча маалымат жок болсо, орточо баа бардык импорттоочулардын маалыматтарына негизделип эсептелет. Ошондой эле, статистикалык органдан маалымат сурап алуу мүмкүнчүлүгү каралган, ал 10 жумушчу күндүн ичинде маалыматтарды берүүгө милдеттүү.
«Риск-база» боюнча товарлардын тизмеси ар кварталда жаңыртылып, ага өзгөртүүлөр салык төлөөчүлөрдүн, бизнес ассоциацияларынын жана мамлекеттик органдардын арыздары жана кайрылууларынын негизинде ай сайын киргизилет. Тизмени түзүү жана тууралоо тартиби ыйгарым укуктуу салык орган тарабынан аныкталат.
10-пунктту алып салуу сунушталууда.
Бааны ырастоонун жана экспорттоочу өлкөгө суроолорду жиберүүнүн жаңы эрежелери
Долбоор Порядокко жаңы нормаларды (19–22-пункттар) киргизип, ири салык төлөөчүлөр үчүн өзүнчө режимди түзөт жана бааны ырастоо процессин сүрөттөйт:
- эгер импорттоочу же өндүрүүчү ири салык төлөөчү болсо, НДС документтердин баасына негизделип эсептелет, бул жерде «риск-база» колдонулбайт;
- салык органы экспорттоочу өлкөнүн компетенттүү салык органына маалыматты ырастоо үчүн суроо жиберүүгө укуктуу;
- эгер 90 күндүн ичинде ырастоо алынбаса, салык органы «риск-база» боюнча НДСди эсептөө укугуна ээ, айыппулдарды (импорттоо датасынан баштап) салык мыйзамдарына ылайык;
- эгер импорттоочу/өндүрүүчү белгиленген «риск-базасы» менен макул эмес болсо, ал келишим баасын колдонуу боюнча арыз берүүгө укуктуу, жана салык органы экспорттоочудан маалыматты кайрадан сурайт;
- эгер 90 күндүн ичинде ырастоо болсо, айырма ашыкча төлөм катары эсептелет, ал эми ырастоо келишим баасын кийинки 6 ай ичинде тиешелүү ТН ВЭД коду боюнча колдонууга негиз болуп калат.
Өтпөчү жоболор жана тапшырмалар
Долбоордо ошондой эле, учурдагы «риск-база» НДСи белгиленген товарлардын тизмеси жаңыртылган 9-пункттун күчүнө киргенге чейин күчүндө болот деп көрсөтүлгөн.
Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинетинин алдындагы Мамлекеттик салык кызматына токтомду ишке ашыруу боюнча чараларды көрүү сунушталууда, ал эми аткарууну президенттин администрациясынын тиешелүү башкармалыгы көзөмөлдөйт. Өзгөртүүлөр расмий жарыяланган учурдан тартып күчүнө кирет, ал эми долбоордун кээ бир пункттары (текстте көрсөтүлгөн) 2025-жылдын 8-сентябрынан тартып күчүнө кирет.
