Жаңы токтомго ылайык, базарлардын администрациялары эми өз жайларында иш жүргүзгөн бардык ишкерлердин салык мыйзамдарын сактоосун көзөмөлдөшү керек.
Муну менен салык инспекциясынын бир бөлүгү функциялары түздөн-түз базарларга өткөрүлүп берилет, бул кысым көрсөтүү жана кызыкчылыктар кагылышуусунун мүмкүнчүлүгүн жогорулатышы мүмкүн.
Эксперттер бул чечим «эки тараптуу көзөмөлгө» алып келиши мүмкүн экенин билдиришет — администрациялардын жана Салык кызматынын тарапынан. Бул, өзгөчө, ижарачылар жана кичи соодагерлер үчүн кыйынчылыктарды жаратышы мүмкүн, анткени алар ижара жана коммуналдык кызматтардын бааларынын көтөрүлүшү менен бетме-бет келишет.
Мындан тышкары, мыйзам Салык кызматына жаңы мүмкүнчүлүктөрдү берет.
Эми карыздарды өндүрүү банк эсептеринен гана эмес, электрондук капчыктардан жана төлөм системаларынан да жүргүзүлүшү мүмкүн.
Салык төлөмүнүн талап кагазы деген түшүнүк киргизилет — бул документ автоматтык түрдө бардык банктарга жана электрондук акча операторлоруна алдын ала эсептердин бар-жогун сурабай жөнөтүлөт. Бул салык төлөөчүнүн каражаттарын бир сутка ичинде блокировкалоого мүмкүнчүлүк берет.
Башка өзгөрүүлөрдүн арасында төмөнкүлөрдү белгилөөгө болот:
- салыкты акчасыз формада, анын ичинде санарип сом менен төлөөгө уруксат;
- Бирдиктүү эсеп аркылуу бирдиктүү салык төлөмүн киргизүү;
- жарым-жартылай карыздын мөөнөтүн негизги карыздын мөөнөтүнө теңөө;
- салык жеңилдиктерин жана бөлүп төлөөнү расмий документтештирүү боюнча жаңы, катуу эрежелер.
Өкмөт бул өзгөрүүлөрдү «салыкты жыйноонун ачыктыгын жана жыйноосун жогорулатуу» максатында түшүндүрөт. Бирок ишкерлер ар кандай ката же кечигүү каражаттардын дароо блокировкалоосуна алып келиши мүмкүн экенине тынчсызданышат.
«Мамлекет санариптештирүү шылтоосу менен көзөмөлдү күчөтүп жатат, чындыгында ар бир бизнес дайыма байкоодо турган тоталдык фискалдык системаны киргизип жатат», — деп белгиледи соода секторунун өкүлдөрүнүн бири.
Базарларга байланыштуу абал өзгөчө тынчсыздануу жаратат: администрациялар ижарачылар тарабынан салык төлөмдөрүн көзөмөлдөшү керек, бирок так көрсөтмөлөр жана юридикалык кепилдиктер жок. Бул произвольдуу аракеттер жана коррупция үчүн коркунучту жаратат.
