НУСОВ Владимир Ефимович

VK X OK WhatsApp Telegram
НУСОВ Владимир Ефимович


НУСОВ Владимир Ефимович

Архитектор. Кыргыз ССРнин эмгек сиңирген архитектору. 1908-жылы Беларусиянын Могилев облусунун Кричев шаарында төрөлгөн. 1927-1929-жылдары Ленинград шаарында кол өнөрчүлүк жана көркөм өнөр техникумунда, 1929-1931-жылдары ВХУТЕИне, андан кийин Ленинград капиталык курулуш институтунун архитектуралык-көркөм факультетине которулган, ал факультетти 1934-жылдын февраль айында аяктаган.
Институтту аяктагандан кийин Минскте иштеген. 1934-жылдын ноябрь айында Кызыл Армиянын катарына чакырылган.
1935-жылдын октябрь айында мобилизациядан кийин Москвада иштеп, согушка чейин Фрунзеге көчүп келип, «Киргоспроект» институтуна кабыл алынган.
Улуу Ата Мекендик согуштун башталышында (1941—1945-жылдар), Кыргызстандын көптөгөн архитекторлору сыяктуу, мекенди коргоого кеткен.
1946-жылы жеңиштен кийин Кыргызстандын иштерин улантуу үчүн кайтып келген.
1938-жылдан бери СССРдин архитекторлор союзунун мүчөсү.
Кыргызстандын архитектурасы менен тагдырын байланыштырып, В. Е. Нусов өзүнүн адистиги жана кызыгуусу менен кыргыз көркөм салттарын түшүнүүгө аракет кылып, жаңы улуттук архитектураны түзүүнүн жолдорун издеп келген.
Бул архитектордун эң жаркын жана кызыктуу иштеринин катарына Н. Г. Чернышевский атындагы китепкана, Кыргыз ССРинин айыл чарба министрлиги Фрунзе шаарында, борбордун түштүк-батыш бөлүгүндөгү ипподром комплекси, Ош шаарындагы педагогикалык институттун имараты ж. б. кирет.
В. Е. Нусов бардык архитектура жанрларында бирдей ийгиликке жеткен: шаарлар жана айылдар, аянттар жана скверлер, сарайлар, санаторийлер, турак үйлөр жана кичи формалар. Бардык иштеп чыккан долбоорлорунда классикалык мураска болгон жалпы кызыгуу жана улуттук колоритти издөөнүн так көрүнүшү байкалат. Тагдырдын буйругу менен В. Е. Нусов архитектуралык курулуш иштерин кайра куруу боюнча тарыхый процессинин катышуучусуна айланган, ал 1954-жылдын июль айында Москвада куруучулардын Бүткүл Союздук жыйынында кеңири масштабда башталган жана 1955-жылы партия менен өкмөт тарабынан «Проектирлөө жана куруу боюнча ашыкча нерселерди жоюу» чечими кабыл алынган. В. Е. Нусов «Советская Киргизия» газетасында «Архитектурадагы улуттук форма маселелери» деген макала менен чыгып, партиянын жана өкмөттүн токтомдорун аткарууга күч-аракеттерди мобилизациялоого чакырган.
Кыргызстандын архитектуралык жашоосунда 1965-жылдан баштап Фрунзе политехникалык институтунда архитекторлорду даярдоо башталышы маанилүү окуя болду, бул республикадагы архитекторлор союзунун демилгесинин натыйжасы. Ошол учурдан баштап В. Е. Нусов архитектуралык кадрларды даярдоого өзүнүн ишмердүүлүгүн арнаган. Ошол эле учурда анын «Кыргызстандын архитектуралык эстеликтери» деген кичинекей монографиясы жарык көргөн.
Үч жолу Кыргыз ССР Жогорку Кеңешинин Ардак грамоталары менен, «Эмгек ардагери» медалы менен сыйланган.

Негизги курулуштар

1951. Фрунзе шаарындагы пионерлер сарайы;
1953. Фрунзе шаарында 500 орундуу ипподром имараты;
1955. Кыргыз ССРинин айыл чарба министрлиги;
1962. Ош шаарында 1200 студентке ылайыкташтырылган педагогикалык институттун имараты; Фрунзе шаарындагы И. Г. Чернышевский атындагы китепкана; Ош шаарындагы аянт; Талас шаарындагы аянт.

Негизги долбоорлор

1934. БССРдеги колхоздук санаторий;
1937. Сочи шаарындагы санаторий;
1948. Фрунзе шаарындагы хореография училищесинин долбоору;
1949. Ош шаарынын генеральдык планы;
1950—1955. И. Г. Чернышевский атындагы китепкана (варианттары I—I—III);
1954. Талас шаарынын генеральдык планы;
1957. Узген шаарынын генеральдык планы.

Конкурс иштер

1948. Республика аралык конкурс. Ауыл клубунун имараты (III сыйлык);
1954. Бүткүл Союздук конкурс. Москвадагы пантеон (II сыйлык).

Жарыялар

1963. Кыргызстандын архитектуралык эстеликтери. Фрунзе:
Кыргызстан, 1971; Кыргызстандын архитектурасы байыркы мезгилдерден бүгүнкү күнгө чейин. Фрунзе:
Кыргызстан, 1982;
Кыргызстандын заманбап архитектурасы. Фрунзе: Кыргызстан, 1984.
VK X OK WhatsApp Telegram

Дагы окуңуз:

Поэт Кубаныч Акаев

Поэт Кубаныч Акаев

Поэт К. Акаев 1919-жылдын 7-ноябрында — 1982-жылдын 19-майында Кыргыз ССРинин Кемин районундагы...

Поэт Толен Шамшиев

Поэт Толен Шамшиев

Поэт Т. Шамшиев 1910-жылдын 14-октябрында Ош облусунун Узген районундагы Куршаб айылында кедей...

Омуралиев Ашымкан

Омуралиев Ашымкан

Омуралиев Ашымкан (1928), тарых илимдеринин доктору (1975), профессор (1977) Кыргыз. Чүй облусунун...

Поэт Смар Шимеев

Поэт Смар Шимеев

Поэт С. Шимеев 15.11.1921—3.09.1976-ж.ж. Кыргыз ССРинин Кемин районуна караштуу Алмалуу айылында...

Поэт Сооронбай Джусуев

Поэт Сооронбай Джусуев

Акын С. Джусуев Кызыл-Джардагы кыштакта, азыркы Совет районунун Ош облусунда төрөлгөн. Ал айыл...

Поэт Совет Урмамбетов

Поэт Совет Урмамбетов

Акын С. Урмамбетов 1934-жылдын 12-мартында Ысык-Көл облусунун Ысык-Көл районундагы Тору-Айгыр...

Поэт Тенти Адышева

Поэт Тенти Адышева

Поэт Т. Адышева 1920— 19. 04. 1984-ж. күндө Ысык-Көл облусунун Тон районундагы Кюн-Чыгыш айылында...

Поэт Гульсайра Момунова

Поэт Гульсайра Момунова

Поэт Г. Момунова Кен-Арал айылында Ленинпол районунда, Талас облусунда колхозчунун үй-бүлөсүндө...

Комментарий жазуу: