Мамлекеттер конкурс бойкоттоп, өз аракеттерин конфликттин гуманитардык кесепеттерине жана добуш берүү системасындагы манипуляцияларга негиздеп түшүндүрүштү. Алар Израилдин катышуусу боюнча жашыруун добуш берүү өткөрүүнү сунушташты, бирок анын ордуна Женевадагы EBU жыйынында жаңы добуш берүү эрежелери белгиленди.
EBU билдиргендей, катышуучулардын көпчүлүгү, өлкөлөрдүн конкурска катышуусу боюнча кошумча добуш берүү талап кылынбайт деп макул болушту жана «Евровидение-2026» белгиленген форматта, коопсуздук чаралары жакшыртылган түрдө өтүшү керек.
Израилдин президенти Ицхак Герцог EBUнун чечимин «солидардуулук жана бир туугандык белгиси» деп атап, Израилди унчукпай калууга мажбурлоо аракеттерине каршы жеңишти баса белгиледи.
Бул чечимден кийин голландиялык Avrotros телеканалы конкурстан чыгып кеткенин жарыялады, учурдагы шарттарда катышуу алардын коомдук баалуулуктарына каршы келет деп белгиледи.
«Чоң бештик» өлкөлөрүнүн бири Испания да чыгып кеткенин тастыктап, «Евровидение-2026» жарым финалдарын жана финалын трансляциялабай турганын билдирди.
RTVEнин башкы катчысы Альфонсо Моралес Газадагы кырдаал жана конкурсту саясий максаттарда колдонуу окуянын нейтралдуу маданий мүнөзүн сактоону мүмкүн эмес кылат деп айтты.
Ирландиялык RTE телеканалы да Газадагы гуманитардык кризиске байланыштуу конкурска катышуу мүмкүн эместигин белгиледи.
Словениянын улуттук телеканалы RTV Slovenija да конкурстан чыгып кеткенин тастыктады. Телеканалдын жетекчиси Наталия Горчак, Россия Украина менен согуш баштаган соң чыгарылып кетсе, Израилге да ошондой эле эрежелер колдонулушу керектигин айтты. Ал, агрессор мамлекеттер «Евровидениеге» катышпашы керектигин кошумчалады.
Бойкотко Исландия да кошулушу күтүлүүдө, ал эми бельгиялык телеканалынын өкүлдөрү жакын арада чечим кабыл алат деп билдиришти.
Жыйында эмне талкууланды?
EBUга кирген 50дөн ашык телеканалдын өкүлдөрү жыл сайын 150 миллиондон ашык көрүүчү тарабынан көрүлгөн конкурстун келечегин талкуулашты. Катышуучулар, 2025-жылы Израилдин пайдасына добуш берүүдөгү адилетсиздик боюнча айыптоолордун фонуна карата, добуш берүү процессине өкмөттөрдүн кийлигишүүсүн алдын алуу үчүн жаңы эрежелерди кабыл алууга чакырышты.
Испания, Түркия, Словения жана Бельгия сыяктуу бир нече мамлекеттер Израилди активдүү сынга алышты, ал эми Швеция нейтралдуу позицияны карманып, конкурсту саясий маселелерден бошотууну сунуштады. Улуу Британия бул көз карашты колдоп, Израилдин ички маселелери конкурска таасир этпеши керектигин билдирди.
Украина Израилдин катышуусу боюнча добуш берүүгө каршы чыгып, Россиянын айланасындагы кырдаал менен салыштыруу мүмкүн эместигин белгиледи.
2022-жылы Россиянын Украинага каршы толук масштабдуу басып кирүүсүнүн башталуусунан кийин өлкө конкурстан четтетилген. 2021-жылы Беларуска карата да адам укуктарын бузуу себептүү ушундай чара колдонулган.
Жыйындан мурун, конкурстун негизги демөөрчүлөрүнүн бири болгон Германия, Израил четтетилсе катышпайт деп билдирди. Ошондой эле, өлкөдө конкурсту трансляциялоодон баш тартуу мүмкүнчүлүгү жөнүндө маалыматтар болду.
Келечектеги «Евровидение» өткөрүүчү Австрия Израилди колдоп чыкты. Австриялык телеканалдын башкы директору Роланд Вайссман интервьюда EBUнун бардык мүчөлөрүн чакыруу маанилүүлүгүн баса белгиледи.
BBCнин маалыматына ылайык, конкурстун жаңы эрежелери боюнча талкуу, катышуучулар Израилдин катышуусу боюнча добуш бербөө жөнүндө макулдашкан пунктка байланыштуу болду.
«Бул добуш берүү EBUнун жаңы эрежелерин сактоого макул болгон жана «Евровидение-2026» конкурсуна катышууга каалоосу бар бардык мүчөлөрдүн катышуусун камсыз кылат», — деп билдиришти EBUда.
Израилдик KAN телеканалынын жетекчиси Голан Йохпаз өлкөнү четтетүүгө болгон аракетти маданий бойкот катары баалап, бул конкурстун келечегине олуттуу кесепеттерге алып келиши мүмкүн экенин баса белгиледи.
BBC, «Евровидение» Улуу Британияда трансляцияланат, EBU мүчөлөрүнүн коллективдүү чечимин колдоп, эрежелерди сактоонун жана инклюзивдүүлүктүн маанилүүлүгүн белгиледи.
Өзгөртүүлөрдү колдогондордун арасында Норвегия, Швеция, Финляндия, Дания жана Исландиянын телеканалдары бар, алар EBUнун добуш берүү системасын жакшыртуу боюнча чечимин колдошту.
Бирок, исландиялык RÚV телеканалы акыркы чечим кийинки жумада кабыл алынарын билдирди.
Германия кабыл алынган чечимди колдоп, кийинки жылы маданий ар түрдүүлүктүн майрамы катары катышууга үмүттөнөрүн белгиледи. Ошол эле учурда, EBUнун айрым мүчөлөрүнүн конкурстан чыгып кетишине байланыштуу өкүнүчүн билдиришти.
Израилге негизги дооматтар
Акыркы эки «Евровидение» Газадагы согуштук аракеттердин фонуна байланыштуу Израилдин катышуусуна каршы нааразылык акциялары менен коштолду, бул 2023-жылдын 7-октябрында ХАМАСтын Израилге болгон чабуулунан кийин башталган.
«Евровидение-2025» соңунда бир нече мамлекеттер көрүүчүлөрдүн добуш берүүсүнүн жыйынтыктарына байланыштуу тынчсызданууларын билдиришти, текшерүүнү талап кылышты. Израилдик Юваль Рафаэль көрүүчүлөрдөн эң көп добуш алды, бирок жюри добуш берүүсүнүн жыйынтыгы боюнча 14-орунду ээлеп, жалпы жыйынтыкта экинчи орунга чыкты.
EBU агенттиги билдиргендей, жеңүүчүнүн жарнамасы Израил өкмөтү тарабынан төлөнгөн, бул да добуш берүүнүн адилеттүүлүгү боюнча суроолорду жаратты.
