Василий Васильевич РАДЛОВ

Василий Васильевич РАДЛОВ (5-январь 1837 — 12-май 1918) орус тюркологиясынын жаңы чокусун билдирет. Берлинде төрөлүп, билим алган. Университеттеги окутуучуларынын арасында 1864-жылы кыргыздардын тарыхы боюнча илимий макала жарыялаган чыгыш таануучу Вильгельм Шотт (1802—1880) болгон.

1858-жылдан баштап өмүрүнүн аягына чейин В.В. Радлов Россияда жашап, эмгектенген. 1861—1862 жана 1868—1869-жылдары ал Түндүк Кыргызстан жана Түштүк-Чыгыш Казакстан боюнча саякат кылган. Анын эмгектери: «Тюрк урууларынын элдик адабиятынын үлгүлөрү», «Сибирден», «Тюрк диалекттеринин сөздүгү боюнча тажрыйба» жана башка эмгектери тюркологиялык материалдардан тышкары, бай кыргыз таануу маалыматын камтыйт. В.В. Радлов «Манас» эпосунун үзүндүлөрүн жана түрк элинин башка фольклордук эстеликтерин жазып алган жана жарыялаган.

В.В. Радловдун аты Жусуп Баласагунинин «Кутадгу билиг» (11-кылым) эмгегинин жарыяланышы жана орхон-энисей жазмаларынын он бештен ашык тамгасын дешифровкалоо менен да байланыштуу (датский окумуштуу Вильгельм Людвиг Томсен (1842—1927) менен бирге, ал орхон жазууларынын ачкычын 1893-жылдын ноябрь айында биринчи жолу тапкан). Ошентип, В.В. Радлов кыргыздардын исламга чейинки жазма маданияты жана алардын тарыхый коңшулары тууралуу тарыхый эс тутумду калыбына келтирүүгө чоң салым кошкон.