Бронислав Людвигович Громбчевский

Б. Л. Громбчевский (1856-1926 жж.)

Ал эми башка бир каарман, Бронислав Людвигович Громбчевский (1856-1926 жж.), поляк аристократынан чыккан, Россияга чын дилинен кызмат кылган. Ал 1876-жылдагы Алай жортуулунун катышуучусу болгон жоокер офицер эле. 1880-жылдан тартып Маргелан уездинде аскердик-элдик башкарууда кызмат кылган. Ошондой эле, Памир, Тянь-Шань жана Борбордук Азия өлкөлөрүн изилдөөчү көрүнүктүү окумуштуу болгон. ИРГОнун күмүш жана алтын медалдарынын ээси. Анын отчетторунда, жазууларында жана изилдөө иштеринде изилденбеген тоо аймактарындагы саякаттары тууралуу кызыктуу жана этнографиялык байкоолор кыргыздар, алардын жакын жана алыс коңшулары, жашаган жерлери тууралуу, ошондой эле мыкты сүрөттөр менен иллюстрацияланган.

Эгер адамдар жөнүндө сөз болуп жатса, ошол убактагы Ош шаарынын демографиялык статистикасы тууралуу да айтып өтөйүн. «Россияга кошулгандан кийин Борбордук Азиянын колониялык өнүгүү жолу жана анын метрополиянын сырьё берүүчү кошумчага айлануусу өнөр жайдын өнүгүшүн токтотуп койгонуна карабастан, бул мезгилде коомдук эмгектин бөлүнүшүн тереңдетүүгө, чарбалык товарлештирүүнү көбөйтүүгө, аймактардын экономикалык адистешүүсүн өнүктүрүүгө жана ушул негизде шаарлардын олуттуу өсүшүнө шарт түзгөн», - деп белгилейт дореволюциялык тарыхты жакшы билген О.А. Сухарева.

Курманджан датканын убагындагы Ош шаары боюнча экскурсиябызды жыйынтыктап, бул шаар көптөгөн илимий жана аскердик экспедициянын башталыш жери болгонун белгилеп кетели. Ошондой эле, мурда изилденбеген аймакты изилдөөдө, анын тарыхындагы унутулган беттерди кайрадан жандандырууда эң баалуу практикалык натыйжалар XIX кылымдын аягында - XX кылымдын башында алынган, башкача айтканда, Ошто Алай патшайымы өзүнүн бардык даңкында болгон учурда. Ал орус географтарынын көптөгөн саякат жазууларынын жана отчетторунун каарманында болгондугу таң калыштуу эмес. Бирок бул тууралуу китептин башка бөлүмдөрүндө сөз болот...

Уездный начальник Василий Николаевич Зайцев