Операциянын биринчи күнүндө, маалыматка ылайык, 64 адам каза болду, алардын арасында төрт полиция кызматкери бар. Полиция кызматкерлери «Кызыл команда» (Comando Vermelho, CV) бандысына каршы операцияга даярдык эки ай бою жүргүзүлгөнүн билдиришти. Бул операциянын алкагында полициянын атайын бөлүгү бандиттерди тосуп алуу үчүн токойдо капкан курду.
Рио-де-Жанейронун губернатору Клаудио Кастро рейд учурунда каза болгон адамдардын көбү кылмышкерлер болгонун билдирди, алар токойдон ок атып жатышкан. «Мен ошол күнү кимдир бирөө токойдо жөн эле жүрө алат деп ишенбейм. Чыныгы курмандыктар болгону полиция кызматкерлери», — деди ал, полициянын аракеттерин «наркотерроризмге» каршы күрөш катары мүнөздөп.
Штаттын бийликтери бул операция тарыхтагы эң ири операция экенин белгилешти, ал наркосооданы көзөмөлдөгөн бандага каршы багытталган. Бразилиянын президенти Луис Инасиу Лула да Силва полициянын федералдык өкмөттү кабардар кылбай «абдан кандуу жана катаал» операция өткөргөнүнө шок болгонун, бул тууралуу юстиция министри Рикардо Левандовски билдирди.
Каза болгон адамдардын саны боюнча бул операция Рио-де-Жанейронун тарыхындагы эң трагедиялуу операция болуп калды; мурдагы рекорд 2021-жылдын майында Жакарезинью фавеласында болгон операцияга таандык, анда 28 адам, анын ичинде полиция кызматкерлери жана шектүүлөр каза болгон.
«Тосмо» операциясы бир күндөн ашык убакыттан бери уланууда жана негизинен Алеман жана Пенья фавелаларында чогултулган. Бул райондун тургундары шейшемби күнү эртең менен бир аянтта кеминде 70 адамдын денесин таштап, аларды окко учуп кеткен тынч жарандар катары мүнөздөшкөн, бирок бул маалымат азырынча тастыкталган жок, деп билдирет «Би-би-си».
БУУнун адам укуктары боюнча башкармалыгы бразилиялык полициянын аракеттеринен шок болгонун билдирип, «тез жана натыйжалуу териштирүүнү» өткөрүүнү талап кылды. 100дөн ашык адам кармалды, анын ичинде «Кызыл команда» наркосоодагерлеринин болжолдуу лидери. Ошондой эле жаракат алган ондогон адамдар катталган, алардын арасында жарандар бар.
2500 полиция кызматкери шейшемби күнү эртең менен операцияны башташты, бул «Кызыл команда» менен кагылышууларга алып келди, алар ок атып, автобустар жана унаалардан тосмолорду курду, деп билдиришти тургундар. Бандиттер ошондой эле полицияга жардыруучу заттарды таштоо үчүн дрондорду колдонушкан.
Губернатор Клаудио Кастро мындай кылмышкерлердин аракеттери маселени канчалык деңгээлде экенин көрсөтүп турат: «Бул жөн гана кылмыштуу ишмердик эмес, бул наркотерроризм». «Тосмо» операциясынын башталгандан бери полиция 200 кгдан ашык наркотиктерди жана ондогон ок атуучу куралдарды тартып алууга жетишти.
Криминалдык окуяларды чагылдырган журналист Рафаэль Соарес «Кызыл команда» акыркы жылдары башка бандалардан аймактарды ийгиликтүү тартып алып, наркотик контрабандасы каналдарын түзүп жатканын белгиледи. Рио-де-Жанейродогу аэропорттун жаныдагы фавелалар Бразилиядагы эң күчтүү кылмыштуу топтордун бири үчүн ишмердик борбору болуп калды, анда 300 миңден ашык адам жашайт.
Жергиликтүү тургундар фавелалардагы абалды «жарым-жартылай согуш зонасына окшош» деп мүнөздөшөт. Соарестин айтымында, 20дан ашык адамдын каза болушу менен аяктаган операциялар Бразилияда «абдан сейрек» болуп, мындай окуялар адатта Рио-де-Жанейродо гана болот.
Рио-де-Жанейронун коомдук коопсуздук министри Виктор Сантос: «Биз Рио-де-Жанейродо чыныгы согушту көрүп жатабыз. Бардык институттардын он жылдык иштебеиши кылмыштуулуктун өсүшүнө алып келди», — деди. Губернатор Клаудио Кастро бул операцияны кылмыштуулукка каршы күрөштө өзүнүн чечкиндүүлүгүн көрсөтүү жана кийинки жылы пландалган шайлоолор алдында өз позициясын бекемдөө үчүн уюштурган деп эсептелет. Мындан тышкары, Бразилияда масштабдуу полиция операциялары көп учурда БУУнун COP30 климат саммити сыяктуу маанилүү эл аралык иш-чаралар алдында өткөрүлөт, ал ноябрда Беленде өтөт.
