Эркектердин кыргызча кийиминде көйнөктү белге байлоо милдеттүү болуп эсептелет. Соңку жүз жылдын ичинде көйнөктү кушак менен байлашкан, ал кең, териден (же баркыттан) жасалган, күмүш бляхалар менен кооздолгон. Эң байыркысы — 1,5—2 м узундукта жана 30—35 см тууралыктарда үй шартында токулган кездемеден жасалган кушак (бото кур, бел кур) болуп эсептелет. Улуулар ак кушак менен, орто жаштагы эркектер караңгы түстөгү, жаштар болсо кызыл кушак менен байланган.
Уландар кушакты «джегде» көйнөгүн кийгенде кийишкен. Кушакты байлоо ыкмасы бардык жерде бирдей: кездемени белге эки-үч жолу айлантып, учтарын алдыга байлап, кушактын артына жашырып коюшат. Кушакты бек байлоо адатка айланган. Бек байланбаган кушак шылдыңдоого себеп болушу мүмкүн.
Убакыттын өтүшү менен үй шартында токулган кушактар фабрикада жасалган кездемелер, ошондой эле 70—80X70—80 см өлчөмүндөгү жибек жана пахта кездемелер менен алмаштырылды. Түштүк кыргыздары белге байлануучу кездемелерди ар кандай аталыштар менен атап келишет: чарчы (квадрат), кыйык (материянын кесиндилери), бел боо (кушак), оромол, жоолук (платок). Алгачкы төрт аталыш адатта облустун батыш аймактарында колдонулат, бул узбек жана таджиктер арасында бул терминдердин кеңири таралышы менен байланыштуу. Чыгыш аймактарында жана Алай өрөөнүндө «жоолук» деп аталат, ошондой эле түндүк кыргыздары да ушундай аталышты колдонушат.
Платок менен байлоо ыкмасы Кыргызстандын түштүгүндө бирдей жана албетте, узбек жана таджиктерден алынган. Платок көйнөктүн же халаттын үстүнө кийилет. Муну үчүн платокту диагонал боюнча бүктөп, бир аз буруп, кооздолгон бурчун белдин артына түшүрүп, учтарын алдыга (же бир аз оңго) эки жолу байлашат. Кээде эки-үч платок менен бир эле учурда байланат. Муну жаштар өзгөчө жакшы көрүшөт.
Эски заманда кыргыздар териден жасалган (бёдёнё кемер) кушак менен байланышкан, ал күмүш фигуралуу пластинкалар менен кооздолгон. Ал жогорку кийимдерге гана кийилчү. Түштүк кыргыздарында мындай кушак XIX кылымда колдонулуп, негизинен бай, белгилүү кыргыздардын кийимдеринин бир бөлүгү болгон. Бул биздин маалымат берүүчүлөр тарабынан бир добуштан белгиленет. Түштүк кыргыздарында ошондой эле күмүш менен кооздолгон баркыт кушак колдонулган, бул бай узбекдердин кийимдери үчүн да мүнөздүү болгон. Литературада кыргыздар узбек платоктору менен катар кең кушактарды да колдонгондугу айтылат. С. М. Дудин да алай кыргыздары кооздолгон платоктун үстүнө териден жасалган чоң бляхалары бар кушакты кийгенин белгилейт. Албетте, кыргыздарда платок менен байлоо XIX кылымдын 80-жылдарында модага айланган жана XX кылымдын башында кеңири жайылган. Териден жана баркыттан жасалган кушактар азыркы учурда толугу менен колдонулбай калды.
Өткөн кылымда кыргыздар, ошондой эле Орто Азиянын көптөгөн башка элдери, алтайлыктар, монголдор сыяктуу, сол жагында бычак, бритва, шил, от чыгаргычтан турган наборду белге таккан байыркы адат кеңири таралган. Бул буюмдардын бардыгы териден жасалган каптарда белге бекитилген. Ошондой эле териден жасалган капчык да илинген. Илинген буюмдарды белге такуу акыркы күндөргө чейин улук кыргыздарда сакталууда. Жаштар кээде белге болгону бычакты бекитишет.
Кыргыздардын войлочная кийими - кементай
