Хакасиядагы Итколь II курганында археологдордун тобу таң калыштуу табылга жасады — биздин заманга чейин III миң жылдыктын аягынан бери жер астында сакталган уникалдуу сүрөттү камтыган таш плитаны. Материалдык маданияттын тарыхы боюнча РАНдын Куткаруу археологиясы борборунун маалыматына ылайык, плитада он сегиз сырдуу сегменттелген фигуралар менен курчалган стилизацияланган жүз көрсөтүлгөн.
Фигуралардын жетиөө көз, мурун жана ооз аймагында, он бирөө болсо чачтын үстүндө жайгашкан, алар мурда окуневдер маданиятынын көрүстөндөрүндө табылган таш "ай формасындагы" илинчектерди эске салат. Укукчулдар бул илинчектер ритуалдык кийимдин элементтери болгон деп болжошууда.
Изилдөөчүлөр "илинчектердин" саны жана композициядагы жайгашуусу ай календарынын негизги принциптери менен байланыштуу экенин белгилешет. Бул табылга байыркы сибирьдиктердин ай фазаларын көзөмөлдөө үчүн мындай символдорду колдонушкан деген божомолду баса белгилейт.
Курган биздин заманга чейин 2880-2630-жылдарга таандык, вертикалдуу орнотулган плиталардан жасалган тосмо болуп, анын ичинде тогуз жерге коюу бар. Жерге коюу дээрлик бош болсо да, археологдор уникалдуу артефактты — жебелердин таякчаларын түздөш үчүн колдонулган сөңгөк табышты. Мындай буюмдар окунев маданиятынын көрүстөндөрүндө өтө сейрек кездешет, бул табылганы өзгөчө баалуу кылат.
Маалымат
Окунев маданияты — бул Минусин чөлкөмүндө, орто Енисейде жашаган бронзалык доордун мал чарбачыларынын археологиялык маданияты, бүгүнкү Хакасия, Красноярск крайынын түштүгү жана Тыва аймактарын камтыйт. Ал 1928-жылы биринчи жолу табылган Окунев улусунун атынан аталган. Маданият негизинен таш плиталардан жасалган түз бурчтуу тосмолор менен кургандык эстеликтери менен белгилүү.
Эзил: sibirnews.ru
