Батыралиев медицина илимдеринин доктору, Кыргыз Республикасынын медициналык кызматкерлер ассоциациясынын президенти, Америка кардиологдор колледжинин мүчөсү жана Россиянын табигый илимдер академиясынын корреспондент-мүчөсү, ошондой эле континенттер аралык кардиологиялык кызматтын уюштуруучусу.
Текстти сунуштайбыз:
Улуттук статистика комитетинин маалыматына ылайык, 2025-жылдын январь айынан август айына чейин Кыргызстанда онкологиялык оорулардан 2898 адам каза болду.
Рактан өлүмдүн эң жогорку көрсөткүчтөрү үч региондо байкалууда: Бишкек жана Чүй облусу, Ош шаары жана Ош облусу, ошондой эле Жалал-Абад облусу.
Бишкек жана Ош шаарларында онкологиялык кызматтар болсо да, Манас шаарында жана Жалал-Абад облусунда жок. Бул жерлердеги бейтаптар дарылануу үчүн Ошко кайрылууга мажбур.
Бул абал:
1) онкологиялык оорулардын эрте аныкталышын кыйла кыйындатат,
2) шишиктердин эрте стадияларында радикалдуу дарылоо мүмкүнчүлүктөрүн төмөндөтөт,
3) Манастан Ошко химиотерапия алуу үчүн тоо жолдору аркылуу сапар тартуу бейтаптардын ден соолугуна олуттуу коркунуч туудрат.
Логистикадагы көйгөйлөрдүн айынан адамдар медициналык жардам издөөгө шашылбай, онкологиялык оорулар көбүнчө өнөкөт стадияларда аныкталат, бул учурда дарылоо жөнүндө сөз кылууга мүмкүн эмес.
Ошентип, онкологиялык оорулардын жана өлүмдүн реалдуу статистикасы, балким, дагы да жаман. Онкологиялык жардам калк үчүн жеткиликтүү болгондо, аныкталган учурлардын саны көбөйөт, бул өлүм көрсөткүчтөрүнө да таасир этет (алгач алар аныкталуу менен бирге өсөт, андан кийин натыйжалуу дарылоо аркылуу бейтаптардын өмүрүн узартат).
Манас шаарында толук кандуу онкологиялык кызматты түзүү, Улуттук статистика комитетинин маалыматына ылайык, азыркы учурда зарылдык болуп калды.
Бул кызмат төмөнкүлөрдү камтышы керек:
1. атайын онкологиялык борбор, анын ичинде:
- ракка шектелген бейтаптарды текшерүү жана алардын кийинки көзөмөлү үчүн амбулатордук кызмат;
- эндоскопия, УЗИ, КТ, МРТ жана ПЭТ-КТ (ПЭТ региондогу жалгыз болушу мүмкүн жана онкологиялык кызматка кызмат кылышы керек, жүрөк-кан тамыр хирургиясы борборунда курулуп жатат);
- биохимиялык лаборатория, ошондой эле морфологиялык жана генетикалык кызматтар;
- химиотерапия бөлүмү (стационардык жана амбулатордук түрдө);
- гамма-ножу жана экиден кем эмес заманбап фотондук терапия аппараттары менен радиотерапия бөлүмү;
- профилдик бөлүмдөрү бар хирургиялык стационар.
2. райондордо амбулатордук онкологиялык жардам (АОП) бөлүмдөрү, бейтаптарга жеринде жардам көрсөтүү үчүн химиотерапия өтүү мүмкүнчүлүгү менен.
Европа жана Азиядан келген эл аралык илимий врачтар жана окумуштуулар тобу, анын ичинде Түркия, Кыргызстан, Казакстан, Россия жана Улуу Британиядан келген адистер (профессорлор Б.А.Сидоренко, З.А.Ниязова-Карбен, Б.Докумачи, Л. В. Шульженко, А.Т.Маншарипова, Л.Н.Петракова-Стоун, И.В.Першуков, Т.А.Батыралиев, философия докторлору Б.А.Акбалаева, Н.Райымбек уулу), акыркы он жылдын ичинде кардиоонкология маселелери менен активдүү алектенип, патент алган бир катар диагностикалык алгоритмдерди иштеп чыгышты, бул онкологиялык бейтаптарды натыйжалуу дарылоого мүмкүндүк берет.
Бул көйгөйлөр жергиликтүү адистерге жакшы белгилүү. 2025-жылдан баштап ЖАГУда онкология боюнча студенттерди даярдоо күчөтүлүп, чет өлкөлүк эксперттерди алыстан окутууга тартуу пландалууда.
Манас шаарында учурда жогорку технологиялык жүрөк-кан тамыр хирургиясы борбору курулууда. Бул калк үчүн өтө маанилүү. Кийинки кадам — Жалал-Абад облусунда заманбап онкологиялык жардам системасын нөлдөн түзүү жана жогорку деңгээлде өнүктүрүү».
