2014-жылдын биринчи жарым жылдыгындагы өнөр жайдын көлөмү
2014-жылдын I жарымында өнөр жай ишканалары 65851,3 миллион сомдук продукция өндүрүштү, 2013-жылдын I жарымына карата физикалык көлөмдүн индексинин көрсөткүчү 107,2 пайызды түздү, “Кумтор” кенин иштетүүчү ишканаларды эске албаганда - 40799,8 миллион сом, же 105 пайыз, 2014-жылдын майына карата - 103,7 пайыз. 2014-жылдын июнь айында 11357,5 миллион сомдук өнөр жай продукциясы өндүрүлгөн, 2013-жылдын июнь айына карата физикалык көлөмдүн индексинин көрсөткүчү 110,3 пайызды түздү, “Кумтор” кенин иштетүүчү ишканаларды эске албаганда - 6861,4 миллион сом, же 100,1 пайыз.
Өнөр жай продукциясынын көлөмүнүн жогорулашы негизги металлдардын жана даяр металл буюмдардын, тамак-аш продукцияларынын (ичимдиктерди кошкондо) жана тамеки буюмдарынын, текстиль өндүрүшүнүн, кийим жана бут кийимдин, теринин жана башка териден жасалган буюмдардын, тазаланган мунай продуктуларынын, электр энергиясын өндүрүүнүн, анын өткөрүлүшү жана бөлүштүрүлүшүнүн өсүшү менен байланыштуу.
2014-жылдын I жарымында физикалык көлөмдүн өсүшү республикадагы бардык аймактарда, Баткен облусунан башка, жетишилген.
Иссык-Куль облусунда өнөр жай көлөмүнүн өсүшү негизги металлдардын өндүрүшүнүн (11,6 пайызга) өсүшү менен камсыздалган, Ош облусунда резина жана пластмасса буюмдарынын, башка металл эмес минералдык продукциянын (31,9 пайызга) өндүрүшүнүн өсүшү жана электр энергиясын өндүрүү, өткөрүү жана бөлүштүрүү (18,6 пайызга) менен камсыздалган, Джалал-Абад облусунда электр энергиясын өндүрүү, өткөрүү жана бөлүштүрүүнүн (10,2 пайызга) өсүшү менен камсыздалган.
Ошондой эле, Баткен облусунда негизги металлдардын (95,6 пайызга) жана пайдалы казындыларды (35,9 пайызга) өндүрүүнүн кескин кыскаргандыгына байланыштуу, өткөн жылдын деңгээлине жеткен эмес.
2014-жылдын I жарымында жалпы өнөр жай өндүрүшүнүн көлөмүндө пайдалы казындыларды өндүрүүнүн үлүшү 3 пайызды, кайра иштетүүчү өндүрүштөрдүн - 76,7 пайызды, электр энергиясы, газ, буу жана кондицияланган аба менен камсыздоонун - 19,2 пайызды, суу менен камсыздоо, тазалоо, калдыктарды иштетүү жана кайра сырьё алуу - 1,1 пайызды түздү.
2014-жылдын I жарымында пайдалы казындыларды өндүрүүнүн көлөмү 2015,5 миллион сомду түздү, ал эми 2013-жылдын I жарымына карата физикалык көлөмдүн индексинин көрсөткүчү - 96,2 пайызды түздү. Өнөр жай өндүрүшүнүн көлөмүнүн кыскаргандыгы металл рудаларын өндүрүүнүн (45,7 пайызга) жана чийки мунай менен табигый газды өндүрүүнүн (3,3 пайызга) кыскаргандыгына байланыштуу. Ошондой эле, таш көмүр жана лигнитти өндүрүүнүн (24,3 пайызга) жана башка пайдалы казындыларды өндүрүүнүн (1,1 пайызга) өсүшү байкалган.
2014-жылдын I жарымында кайра иштетүүчү өндүрүштөрдүн продукциясынын көлөмү жалпы 50487,0 миллион сомду түздү, анын ичинен негизги металлдар жана даяр металл буюмдары - 26508,1 миллион сом (жалпы көлөмдүн 40,2 пайызы), тамак-аш продукциялары (ичимдиктерди кошкондо) жана тамеки буюмдары - 10204,3 миллион сом (15,5 пайыз), резина жана пластмасса буюмдары, башка металл эмес минералдык продукциялар - 7111,8 миллион сом (10,8 пайыз), текстиль өндүрүшү, кийим жана бут кийим, териден жана башка териден жасалган буюмдар - 2520,7 миллион сом (3,8 пайыз). 2014-жылдын I жарымында тармак боюнча физикалык көлөмдүн индексинин көрсөткүчү 107,1 пайызды, июнь айында - 119,3 пайызды түздү.
2014-жылдын I жарымында негизги металлдардын жана даяр металл буюмдардын өндүрүшү 9,5 пайызга өстү, бул алтын жана күмүштү өндүрүүнүн жана тазалоонун көлөмүнүн өсүшү менен байланыштуу. Тамак-аш продукцияларынын (ичимдиктерди кошкондо) жана тамеки буюмдарынын өндүрүшүнүн (13,1 пайызга) өсүшү макарон буюмдарын өндүрүүнүн (21,3 пайызга), сүт азыктарын (27,3 пайызга), ун жана дан, крахмал жана крахмал продуктуларынын (23,7 пайызга), эт азыктарынын (13,4 пайызга) өндүрүшүнүн өсүшү менен камсыздалган. Текстиль өндүрүшүнүн, кийим жана бут кийимдин, теринин жана башка териден жасалган буюмдардын өндүрүшүнүн (9,9 пайызга) өсүшү кийимдердин өндүрүшүнүн (1,1 пайызга), теринин, териден жасалган буюмдардын жана бут кийимдин өндүрүшүнүн 3,7 эсеге өсүшү менен байланыштуу. Тазаланган мунай продуктуларынын өндүрүшү 22,6 пайызга, фармацевтикалык продукциянын өндүрүшү 21,9 пайызга өстү.
Ошондой эле, 2014-жылдын I жарымында резина жана пластмасса буюмдары, башка металл эмес минералдык продукциялардын өндүрүшүнүн физикалык көлөмүнүн индексинин көрсөткүчү 97,2 пайызды, жыгач жана кагаздан жасалган буюмдардын, басма продукциясынын - 93,9 пайызды, компьютерлердин, электрондук жана оптикалык жабдуулардын - 84,2 пайызды, машиналар жана жабдуулардын - 96,7 пайызды, электр жабдууларынын - 99,0 пайызды, транспорт каражаттарынын - 72,5 пайызды, башка өндүрүштөрдө, машиналарды жана жабдууларды оңдоо жана орнотууда - 83,0 пайызды түздү.
2014-жылдын I жарымында электр энергиясы, газ, буу жана кондицияланган аба менен камсыздоонун көлөмү 12644,9 миллион сомду түздү, бул өткөн жылдын ушул мезгилине карата 10,8 пайызга көп. 2014-жылдын июнь айында бул көрсөткүчтөр, тиешелүү түрдө, 1032,2 миллион сом жана 97,2 пайызды түздү. 2014-жылдын I жарымында электр энергиясын өндүрүү 13 пайызга, анын өткөрүлүшү боюнча кызматтар 14 пайызга өстү.
2014-жылдын I жарымында суу менен камсыздоо, тазалоо, калдыктарды иштетүү жана кайра сырьё алуу көлөмү 703,9 миллион сомду түздү, июнь айында - 119,2 миллион сом, физикалык көлөмдүн индексинин көрсөткүчү, тиешелүү түрдө, 108,6 жана 104,7 пайызды түздү.
478 негизги өндүрүлгөн өнөр жай продукциясынын ичинен 2014-жылдын I жарымында 261 наименованын (54,6 пайыз) өндүрүшү көбөйтүлдү, 170 наименованын (35,6 пайыз) өндүрүшү кыскарды, 45 наименованын (9,4 пайыз) өндүрүшү токтотулду.
Өнөр жай ишканаларынын бизнес активдүүлүгүн текшерүү боюнча жүргүзүлгөн изилдөөнүн жыйынтыгы боюнча, 2014-жылдын II кварталында текшерилген ишканалардын өндүрүштүк кубаттуулугунун жүктөлүшү орточо 48,2 пайызды түздү. Алардын колдонулушунун эң жогорку интенсивдүүлүгү электр энергиясын өндүрүү, өткөрүү жана бөлүштүрүүчү ишканаларда (90,2 пайыз), эң төмөнкү интенсивдүүлүк мунай продуктуларын өндүрүүчү ишканаларда (10,5 пайыз) байкалган.
2014-жылдын II кварталында респонденттердин 19,9 пайызы өз ишканаларынын даяр продукциясына болгон төлөмдүк талаптын кыскарганын белгилешти, ал эми 12,5 пайызы анын өсүшүн белгилешти. Төлөмдүк талаптын өзгөрбөгөндүгү тууралуу 67,6 пайыз жетекчилер маалымдашты.
2014-жылдын II кварталында даяр продукциянын баасынын өсүшү тууралуу 17,1 пайыз респонденттер, кыскарганы тууралуу 9,7 пайыз, баа деңгээлин сактоо тууралуу 73,2 пайыз респонденттер маалымдашты. Чийки зат жана материалдардын запастарынын өсүшүн 16,8 пайыз ишканалар белгилешти, кыскарганын 12,5 пайыз респонденттер, толугу менен жоктугун 38,6 пайыз респонденттер, ал эми 32,1 пайыз респонденттер запастардын өзгөрбөгөндүгүн белгилешти.
2014-жылдын II кварталында 71,3 пайыз жетекчилер жумушчу күчүнүн санын өзгөртпөөгө чечим кабыл алышты. Ошол эле учурда, финансылык кыйынчылыктарга байланыштуу өз кызматкерлерин кыскартууга 11,5 пайыз респонденттер, өндүрүш көлөмүнүн кыскаргандыгына байланыштуу 14 пайыз респонденттер мүмкүнчүлүк беришти.
2014-жылдын II кварталында ички рынокто өнөр жай продукциясына болгон атаандаштыкты 43,9 пайыз ишкерлер белгилешти, ал эми анын өзгөрбөгөндүгүн 32,7 пайыз, тышкы рынокто, тиешелүү түрдө, 20,2 жана 20,6 пайызды түздү. Өндірүүнүн өсүшүн чектеген себептердин арасында, өнөр жай жетекчилери финансылык кыйынчылыктарды (58,3 пайыз), өлкө ичиндеги даяр продукцияга болгон талаптын жетишсиздигин (20,2 пайыз), заказчылардын төлөмдүк жөндөмсүздүгүн (39,6 пайыз), чийки зат жана материалдардын жетишсиздигин (0,9 пайыз), салык саясатынын туруктуулугун (12,8 пайыз) жана электр энергиясынын өчүрүлүшүн (14,6 пайыз) белгилешти.
Ишканалардын экономикалык абалын баалоо боюнча, респонденттердин басымдуу көпчүлүгү (67 пайыз) өз ишканаларынын экономикалык абалын канааттандырарлык деп баалашты, 17,8 пайыз - жакшы, ал эми 15,3 пайыз - жаман деп баалашты.
Эзил: Кыргыз Республикасынын Улуттук статистикалык комитети, статистикалык маалыматтарды жыйноо жана таратуу бөлүмү.
